Το ισπανικό χωριό που μηδένισε την ανεργία... Πώς τα κατάφεραν;

Το 27% των Ισπανών δεν έχει δουλειά. Υπάρχει όμως ένα χωριό της Ανδαλουσίας, η Μαριναλέντα, όπου η ανεργία είναι μηδενική. Κι αυτό χάρις σε έναν άνθρωπο: τον δήμαρχό της, που λέγεται Χουάν Μανουέλ Σάντσεθ Γκορντίγιο.

Ο δήμαρχος έγινε διάσημος σε όλο τον κόσμο, χαρακτηρίστηκε μάλιστα «Ρομπέν των Δασών της Ισπανίας», όταν αρνήθηκε να πληρώσει σε ένα σούπερ μάρκετ προϊόντα που γέμισαν δέκα καρότσια και μοιράστηκαν στους φτωχούς της περιοχής. «Το κάναμε για να δείξουμε ότι πολλοί άνθρωποι στην Ισπανία δεν έχουν να φάνε», λέει στον απεσταλμένο της Ιντιπέντεντ. «Θέλαμε να πούμε ότι στην Ισπανία του 21ου αιώνα αυτό το πρόβλημα υπάρχει. Ο Γκάντι θα μας υποστήριζε».

Οι «επιδρομές» στα σούπερ μάρκετ ήταν όμως μόνο η κορυφή του παγόβουνου για τον Γκορντίγιο, ο οποίος αγωνίζεται εδώ και 30 χρόνια για την ανακατανομή του πλούτου με καταλήψεις γης, παροχή φτηνής στέγης και δημιουργία συνεταιρισμών. Στη Μαριναλέντα, ακολουθεί μια πολιτική ισότητας στους μισθούς, έχει καταργήσει την αστυνομία και νοικιάζει γη που ανήκε παλιά στο κράτος με 15 ευρώ μόλις τον μήνα.

Το 1990 κατασχέθηκαν στην περιοχή 12.000 αχρησιμοποίητα στρέμματα που ανήκαν σε έναν αριστοκράτη και δόθηκε η ευκαιρία σε κάτοικο να εργαστεί στα χωράφια. Από τότε, η Μαριναλέντα διοικείται στα πρότυπα μιας κομμουνιστικής ουτοπίας.

Όταν ρωτούν τον 57χρονο Γκορντίγιο, που είναι πατέρας τριών παιδιών και δεν πληρώνεται για το αξίωμά του, πώς σχολιάζει τη διαφορά ανάμεσα στην τεράστια ανεργία σε εθνική κλίμακα και στη μηδενική ανεργία στη Μαριναλέντα, εκείνος απαντά ότι αισθάνεται ελπίδα και απελπισία ταυτοχρόνως.

Η ιστορία της Ανδαλουσίας είναι γεμάτη με καταλήψεις των latifundias - μεγάλων εκτάσεων γης δηλαδή που χρονολογούνται από τη ρωμαϊκή εποχή – από ακτήμονες. Ο δήμαρχος επισημαίνει ότι οι εκτάσεις αυτές αποτελούν το 50% των συνολικών εκτάσεων της επαρχίας, ανήκουν όμως μόλις στο 2% του πληθυσμού. «Είναι αλήθεια ότι αποτελούμε μέρος μιας παράδοσης, κάνουμε όμως εδώ και κάτι καινούργιο: επιμένουμε ότι οι φυσικοί πόροι πρέπει να είναι στην υπηρεσία του λαού, ότι οι πολίτες έχουν ένα φυσικό δικαίωμα στη γη και ότι η γη δεν μπορεί να είναι αντικείμενο κερδοσκοπίας. Ούτε άλλωστε και τα τρόφιμα. Πιστεύουμε στην κοινοκτημοσύνη, ως έναν τρόπο να αλλάξουμε όχι μόνο την περιοχή, αλλά ολόκληρο τον κόσμο».

Ο δήμαρχος εκφράζει τη λύπη του για το γεγονός ότι οι πρωτοβουλίες του χωριού δεν υιοθετούνται και από άλλες περιοχές της Ισπανίας, αν όχι και άλλων χωρών. Φαίνεται όμως ότι δεν είναι ο μόνος που βλέπει τη Μαριναλέντα ως πρωτοπόρο μιας παγκόσμιας αλλαγής προς μια «ειρηνική Ουτοπία» — όπως γράφουν και οι πινακίδες που οδηγούν στο χωριό. Η υποστήριξη της Αριστεράς στην Ισπανία αυξάνεται. Πρόσφατη δημοσκόπηση δίνει στην «Ενωμένη Αριστερά» 15,6%, υπερδιπλάσιο ποσοστό από εκείνο που έλαβε το 2011.

Με τα πλούσια γένια του, την προτίμησή του για τα τζιν και το παλαιστινιακό μαντήλι που φορά μονίμως (θα το βγάλει μόνο όταν οι Παλαιστίνιοι αποκτήσουν δικό τους κράτος), ο Γκορντίγιο καλλιεργεί επίσης μια πολύ διαφορετική εικόνα από εκείνη των περισσοτέρων πολιτικών της Ισπανίας. Στο γραφείο του δεν έχει πορτρέτο του βασιλιά Χουάν Κάρλος, αλλά του Τσε. Η πολιτική του, όμως, τον έχει φέρει αντιμέτωπο με τον νόμο. Οι καταλήψεις γης είναι παράνομες, όπως και οι επιδρομές στα σούπερ μάρκετ. Ο δήμαρχος έχει έτσι φυλακιστεί πολλές φορές, ενώ έχει δεχθεί και επιθέσεις από ακροδεξιούς.

Οι επικριτές του λένε ότι ασκεί εξουσία με υπερσυγκεντρωτικό τρόπο. Το βέβαιο είναι ότι είναι εξαιρετικά δημοφιλής. Από το 1979 εκλέγεται συνεχώς πρόεδρος, με συντριπτική πλειοψηφία.