Είναι θέμα χρόνου πλέον. Ό,τι ξέρατε για το δημοφιλέστερο άθλημα στην Ευρώπη, το ποδόσφαιρο, από του χρόνου θα αποτελεί παρελθόν, καθώς ετοιμάζεται υιοθετήσει από την επόμενη σεζόν το αμερικάνικο «κλειστό» αθλητικό μοντέλο. Τι σημαίνει αυτό;
Σύμφωνα με δημοσίευμα του Stefan Szymanski στους Financial Times, «αυτή θα είναι η τελευταία χρονιά του ευρωπαϊκού ποδοσφαίρου με τη μορφή που το ξέραμε. Το "ανοιχτό" μοντέλο, με το οποίο λειτουργούσε το άθλημα εδώ και χρόνια φτάνει στο τέλος του και θα μετατραπεί γρήγορα σε ένα "κλειστό" αμερικάνικου τύπου μοντέλο, το οποίο συνοψίζεται στο "Financial Fair Play" (FFP), δηλαδή το νέο κανονιστικό πλαίσιο που υιοθετήθηκε από την Uefa -την ευρωπαϊκή ομοσπονδία ποδοσφαίρου- και το οποίο θα "δαγκώνει" από τον επόμενο χρόνο».
Πολύπλοκοι κανόνες
«Εκτός από το να μετράνε πόσα γκολ σκόραραν ή δέχτηκαν οι ομάδες τους, οι οπαδοί θα πρέπει να μάθουν πολύπλοκους κανόνες σχετικά με ισοσκελισμένους προϋπολογισμούς και την αδειοδότηση των ομάδων, για να καταλάβουν ποιοι θα είναι οι αντίπαλοι τους. Η αθλητική αξία δεν θα είναι πια το μόνο κριτήριο για την επιτυχία», αναφέρει το δημοσίευμα και προσθέτει:
«Αυτή θα είναι μια μεγάλη αλλαγή για το ευρωπαϊκό ποδόσφαιρο, καθοριστική πτυχή του οποίου ήταν για πολύ καιρό, η αντίληψη ότι οποιοσδήποτε, οπουδήποτε μπορεί να δημιουργήσει μια ομάδα και μέσω του πυραμιδικού συστήματος ανόδου και υποβιβασμών, μπορεί να παίξει στο Champions League. Όχι ότι αυτό είναι πολύ πιθανό, αλλά υπάρχει θα μπορούσε να συμβεί. Από τις 104 ομάδες που έπαιξαν στα τέσσερα κορυφαία ευρωπαϊκά πρωταθλήματα την περίοδο 2001-2010, μόνο 26 έμειναν στην ίδια κατηγορία για όλη τη διάρκεια της δεκαετίας. Ο ίδιος αριθμός κατάφερε να αγωνιστεί σε τρεις διαφορετικές κατηγορίες και δυο ομάδες κατάφεραν να παίξουν και στις τέσσερις».
Το οικονομικό χάος που δημιούργησε το ισχύον μοντέλο
«Αυτό το "ανοιχτό" σύστημα δημιούργησε οικονομικό χάος», γράφει Stefan Szymanski: «Η τελευταία φορά που κάποιος ισχυρίστηκε ότι τα οικονομικά του αγγλικού ποδοσφαίρου ήταν υγιή ήταν το 1950, όταν οι παίκτες αμείβονταν με 20 λίρες την εβδομάδα και λιγότερος από το μισό πληθυσμό είχε τηλεόραση. Το ίδιο ισχύει και σε όλη την Ευρώπη, όπου πολλοί σύλλογοι μπήκαν σε ένα κύκλο όπου δαπανούσαν τεράστια ποσά, απολάμβαναν προσωρινή επιτυχία που ακολουθούταν από οικονομική καταστροφή, μείωση των εξόδων, συχνές αλλαγές ιδιοκτησιακού καθεστώτος και εισροή νέων χρημάτων.
Σύμφωνα με την Uefa, το 2011 το 63% των συλλόγων στα κορυφαία πρωταθλήματα της Ευρώπης ανέφεραν λειτουργικές ζημίες και το 55% καθαρές ζημίες. Το 38% είχε αρνητικά ίδια κεφάλαια και το 16% των ισολογισμών των ομάδων περιείχαν επιφυλάξεις των ορκωτών ελεγκτών σχετικά με την οικονομική βιωσιμότητα τους. Όλα αυτά, παρά το ότι τα έσοδα των ομάδων αυξάνονταν με ετήσιο ρυθμό 5,6% τα πέντε τελευταία χρόνια».
Τι υποχρεώνονται να κάνουν οι σύλλογοι
«Οι κανονισμοί της Uefa λοιπόν, υποχρεώνουν τους συλλόγους είτε να έχουν ισοσκελισμένους ισολογισμούς, είτε να αντιμετωπίσουν συνέπειες που θα μπορούσαν να περιλαμβάνουν μέχρι και αποκλεισμό από τις επικερδείς διοργανώσεις στις οποίες συμμετέχουν. Αλλά οι κανονισμοί είναι περίπλοκοι και αφήνουν παράθυρα προσφυγών από τις δυσαρεστημένες ομάδες. Οι κανονισμοί θα χάσουν την αξιοπιστία τους, αν πολλές από τις μεγάλες ομάδες δεν πληρούν τα κριτήρια με το καλημέρα. Θα αποκλειστούν όλοι; Τι θα γίνει με τα μεγαλύτερα ονόματα; Θα ήθελε κάποιος φίλαθλος να αποκλειστεί η Μπαρτσελόνα ή η Ρεάλ Μαδρίτης;
Ακόμα και έτσι, όλα αυτά φέρνουν την Ευρώπη λίγο πιο κοντά στις ΗΠΑ, των οποίων οι ηγετικοί αθλητικοί σύλλογοι έχουν δημιουργήσει άκρως επιτυχημένα πρωταθλήματα, που βασίζονται σε μια μεταβαλλόμενη συμφωνία μεταξύ ιδιοκτητών franchise. Οι κανονισμοί για το μοίρασμα των εσόδων και το όριο στις αμοιβές των παικτών, είναι σχεδιασμένοι με τέτοιο τρόπο ώστε να διατηρήσουν μια ανταγωνιστική ισορροπία ανάμεσα στις ομάδες. Η είσοδος είναι αυστηρά περιορισμένη – το να μπεις στη National Football League ή τη Major League Baseball, θα κοστίσει περί το 1 δισ. δολάρια σήμερα- και τα οφέλη αυτής της «αποκλειστικότητας» είναι επίσης τεράστια. Τα πρωταθλήματα δίνουν στους οπαδούς αυτό που θέλουν και παρουσιάζουν τεράστια κερδοφορία».
Τι θα ισχύσει σε εθνικό επίπεδο
«Παρόμοιοι κανονισμοί υιοθετούνται και σε εθνικό επίπεδο. Η αγγλική Premier League έχει κανονισμό που περιορίζει στα 4 εκατ. στερλίνες τις αυξήσεις του μισθολογικού κόστους των ομάδων που ήδη ξοδεύουν πάνω από 52 εκατ. Από τις 20 ομάδες του πρωταθλήματος, οι 14 ξοδεύουν κάτω από αυτό το επίπεδο, ενώ οι έξι μεγάλοι, ξοδεύουν πάνω από 100 εκατ. στερλίνες. Δεν υπάρχει κανένας εύλογος μηχανισμός για τους μικρότερους συλλόγους να μειώσουν αυτό το κενό.
Αλλά τέτοιου είδους κανονισμοί είναι το πρώτο βήμα για ένα κλειστό σύστημα, για το οποίο υπάρχουν πλεονεκτήματα. Οι αγώνες ανάμεσα σε ισοδύναμες ομάδες είναι πιο ελκυστικοί από αγώνες Δαβίδ-Γολιάθ. Υπάρχει μεγαλύτερη πιθανότητα να δεις τους μεγαλύτερους αστέρες να παίζουν μεταξύ τους σε ένα κλειστό σύστημα -και πιο πρόσφορο για επενδύσεις-, παρά στις προπονήσεις, τα γήπεδα ή τις μεταδόσεις.
Αλλά αυτή δεν είναι η ποδοσφαιρική παράδοση. Το ανοιχτό σύστημα υποβιβασμού και ανόδου έχει ρομαντική χροιά και οδηγεί στην ένταση του ανταγωνισμού που μερικές φορές λείπει από τα πρωταθλήματα των ΗΠΑ. Επιπροσθέτως, το οικονομικό χάος μπορεί να έχει οδηγήσει ιδιοκτήτες να χάσουν τα λεφτά τους, αλλά ποτέ δεν διαλύθηκαν οι ομάδες. Σαν σύστημα, το ανοιχτό μοντέλο είναι σταθερό και ελκυστικό κυρίως λόγω των ανακατατάξεων των ομάδων. Επίσης περιορίζει τη δυνατότητα πλούσιων ιδιοκτητών να αποκομίσουν τεράστια κέρδη από το παιχνίδι. Κανείς δεν είναι ασφαλής από τον ανταγωνισμό.
Είναι ειρωνικό ότι η Uefa και πολλοί άλλοι που μιλούν εκ μέρους των οπαδών, αντιμετωπίζουν το αμερικάνικο μοντέλο ως ανάθεμα, αλλά δείχνουν να κάνουν το παν για να διασφαλίσουν την υιοθέτηση του. H Premier League καλωσόρισε έναν ακόμα Αμερικανό ιδιοκτήτη τον περασμένο μήνα, ανεβάζοντας το συνολικό αριθμό στους έξι. Όλοι αυτοί, αντιλαμβάνονται πολύ καλά και τα δυο συστήματα και εναρμονίζονται με τους κανονισμούς. Γνωρίζουν τουλάχιστον τι αντιμετωπίζουν».
.jpg)
.jpg)
