H μυστική ζωή του Καζανόβα

Έχει καταγραφεί στη συλλογική μνήμη ως ο διασημότερος εραστής όλων των εποχών. Ενα νέο τετράτομο έργο απομνημονευμάτων του που εκδίδεται στη Γαλλία ισχυρίζεται ότι η αλήθεια για τον διαβόητο δανδή ήταν αρκετά πιο περίπλοκη.

Κουρασμένος και εξόριστος στα πευκοδάση της επαρχιακής Βοημίας, μακριά από τις πόλεις και τις γυναίκες που αγάπησε αλλά και εγκατέλειψε, ο Τζάκομο Καζανόβα πέρασε τα τελευταία χρόνια της ζωής του γράφοντας τα απομνημονεύματά του. Η Βενετία που τον ανέθρεψε δεν υπήρχε πια. Το Παρίσι που τον γοήτευσε άλλαζε με τρόπο επαναστατικό. Το γράψιμο, όπως ο ίδιος σημείωνε στον πρόλογό του, ήταν «το μόνο φάρμακο που μπορούσα να σκεφτώ για να κρατηθώ μακριά από την τρέλα ή τον θάνατο από θλίψη». Το κατάφερε;

Το βιβλίο «Histoire de ma vie» (Ιστορία της ζωής μου), δημοσιευμένο τελικά δύο δεκαετίες μετά τον θάνατό του το 1798, θα εξασφάλιζε τουλάχιστον ότι ο άνδρας που ταυτίστηκε με τις «μουρνταριές» κάθε είδους δεν θα χανόταν στη θάλασσα της λήθης. Την εμβέλεια, ωστόσο, και τις αποχρώσεις των σεξουαλικών ανδραγαθημάτων του φαίνεται πως κάλυπτε για πολύ καιρό ένα πέπλο, ριγμένο αφενός από τον γερμανικό πουριτανισμό και αφετέρου από αυτό που σύγχρονοι ερευνητές περιγράφουν σαν απρόσεκτη, σχεδόν ελαττωματική μεταγραφή των απομνημονευμάτων του.

Μια νέα, τετράτομη έκδοση από τον γαλλικό οίκο Λαφόντ, προγραμματισμένη για τα τέλη Απριλίου, φιλοδοξεί τώρα να παρουσιάσει τον Καζανόβα σε όλη του τη σύνθετη δόξα. Είναι βασισμένη και αυτή στο αυθεντικό χειρόγραφο των περίπου 3.600 σελίδων που απέκτησε το 2010 η γαλλική Εθνική Βιβλιοθήκη έναντι 7,5 εκατ. ευρώ από έναν ανώνυμο δωρητή. Σύμφωνα όμως με τον Ζαν-Κριστόφ Ιγκαλένς, λέκτορα στο Πανεπιστήμιο της Νίκαιας και ειδικό στα της ζωής του ιταλού εραστή, η καινούργια έκδοση, στην οποία είναι συνεπιμελητής, παρουσιάζει τον διαβόητο ιερέα της ασωτίας ως «έναν χαρακτήρα πολύ πιο περίπλοκο από το στερεότυπο, την καρικατούρα που όλοι γνώρισαν. Αγαπούσε τις γυναίκες με τις οποίες σχετιζόταν. Δεν ήταν απλώς ένας επιπόλαιος χαρακτήρας που τις παρέσυρε στο κρεβάτι και τις άφηνε εκεί. Ανέπτυσσε βαθιές σχέσεις μαζί τους. Ηταν ικανός να αλλάζει το όνομά του, να αλλάζει χώρα, να ανακαλύπτει εκ νέου την ύπαρξη και τη μοίρα του. Και η ιδέα τού να μην ενδίδεις στο πεπρωμένο σου είναι κάτι που αφορά τον σύγχρονο αναγνώστη».

Οπως και να 'χει, 23 χρόνια μετά τον θάνατο του Καζανόβα το χειρόγραφο των απομνημονευμάτων του πουλήθηκε από τον ανιψιό του σε έναν γερμανό εκδότη που ενδιαφερόταν για τους ιταλούς συγγραφείς του 18ου αιώνα. Το ενδιαφέρον, βέβαια, δεν αποδείχθηκε τόσο δυνατό ώστε ο Φρίντριχ Αρνολντ Μπρόκχαους να θεωρήσει δημοσιεύσιμο ένα χειρόγραφο γεμάτο ανηθικότητες που είχε γραφεί στα γαλλικά και μόνο διανθισμένο ήταν με ιταλικές λέξεις ή φράσεις. Εκδόθηκε μόνο αφού υπέστη μια μικρή γενική εκκαθάριση, η οποία όμως περιλάμβανε ακόμη και παραλείψεις ολόκληρων αποσπασμάτων. Εστω και έτσι, γάλλοι συγγραφείς του 19ου αιώνα, όπως ο Σταντάλ ή ο Αλφρέντ ντε Μισέ, ανακάλυψαν και εκτίμησαν στο κείμενο ένα ηθικό πρόταγμα λιγότερο περιοριστικό και κατασταλτικό από της εποχής τους. 

Πηγή Τα Νέα