Τα έθιμα της Πρωτοχρονιάς που μας φέρνουν καλοτυχία για όλο τον χρόνο!

 

Με μεγαλειώδη τρόπο γιορτάζεται, σε όλα τα μήκη και τα πλάτη της Γης, η άφιξη του νέου χρόνου. Η πρώτη μέρα του καινούργιου έτους, θεωρείται πως είναι η σημαντικότερη και πως εκείνη θα καθορίσει την πορεία μας για τις περίπου 360 μέρες που ακολουθούν! Έξαλλου, σηματοδοτεί για όλους μας τη δημιουργία μιας νέας σελίδας στη ζωή μας, το έναυσμα για μια νέα αρχή, για την εκπλήρωση των προσωπικών μας και όχι μόνο στόχων.

Η αντίληψη αυτή υπάρχει, εδώ και πολλά χρόνια και αυτός είναι ο λόγος που η μέρα της Πρωτοχρονιάς είναι γεμάτη από ήθη και έθιμα, με σκοπό -όπως θέλει η παράδοση- να φέρουν καλοτυχία σε κάθε σπιτικό που θα τα τηρήσει, πως θα είναι προστατευμένα από κάθε… κακό μάτι και πως θα φέρουν πρόοδο και υγεία σε κάθε μέλος της οικογένειας. Ας πάρουμε, όμως με τη σειρά, κάθε τελετουργικό που απαιτεί η μέρα και να εξερευνήσουμε την ιστορία και την προέλευση του.

Βασιλόπιτα

Είναι ένα από τα έθιμα που τηρούνται σε κάθε σπίτι, κάθε πρωτοχρονιά. Η κάθε κίνηση που κάνουμε, κρύβει από πίσω της μια μικρή ιστορία, αφού είναι ένα αρχέγονο έθιμο, όσο και αν έχει συνδυαστεί στο μυαλό μας με τη θρησκευτική μας παράδοση.

Στην αρχαιότητα, υπήρχε το έθιμο του εορταστικού άρτου, τον οποίο και προσέφεραν στους Θεούς οι πολίτες, κατά τη διάρκεια μεγάλων αγροτικών γιορτών, όπως τα Θεσμοφόρια.

Η ορθόδοξη κοινότητα, σενέδεσε το έθιμο αυτό με τη Βασιλόπιτα, η ιστορία της οποίας προέρχεται από την Καισαρεία της Καππαδοκίας, όπου και ο Μέγας Βασίλειος, προσπαθώντας να σώσει τους κατοίκους από τον κατακτητή, ζήτησε όλο τα χρυσαφικά του ποιμνίου του, ώστε να του τα προσφέρει. Η πόλη, τελικά, σώθηκε από θαύμα από τους εχθρούς και ο δεσπότης, θέλοντας να μοιράσει πίσω στον κόσμο τα κοσμήματά του, έφτιαξε μικρά ψωμάκια, τα οποία στο εσωτερικό τους είχαν και από ένα κόσμημα.

Έτσι, καθιερώθηκε να φτιάχνουμε τη Βασιλόπιτα μέχρι και σήμερα, μέσα στην οποία τοποθετούμε το φλουρί. Η κοπή της, γίνεται με το να εκτελείται ένα ολόκληρο τελετουργικό. Πρώτα, ο νοικοκύρης την στρέφει τρεις φορές στο όνομα της Αγίας Τριάδας. Έπειτα κάνει με κλειδί , με μαχαίρι ή με πιρούνι τρεις φορές το σημείο του σταυρού, για να κόβεται η κακογλωσσιά , να κλειδώνονται τα κακά στόματα ή να αποτρέπεται το κακό μάτι. Και την ώρα ακριβώς, που αλλάζει ο χρόνος, άρχιζε να ονοματίζει τα κομμάτια, με καθιερωμένη πάντα σειρά. Πρώτο είναι του Αι-Βασίλη, έπειτα του Χριστού και της Παναγίας, του σπιτιού και στη σειρά όλων των μελών της οικογένειας, κατά ηλικία, αρχίζοντας από τους μεγαλύτερους και καταλήγοντας στα παιδιά.

Κομμάτι κόβεται και για τους φτωχούς, τα ζωντανά, τα χωράφια και τα αμπέλια, το μύλο και τη βάρκα, γιατί όλα πρέπει να πάρουν την ευλογία του Αι-Βασίλη.

Ποδαρικό

Πολλοί άνθρωποι είναι ιδιαίτερα προσεκτικοί ακόμα και σήμερα ποιος θα κάνει ποδαρικό στο σπίτι τους. Έτσι από την παραμονή λένε σε κάποιο δικό τους άνθρωπο, που τον θεωρούν καλότυχο και γουρλή, να έρθει την Πρωτοχρονιά να τους κάνει ποδαρικό.

Μόλις μπει στο σπίτι τον βάζουν να πατήσει ένα σίδερο για να είναι όλοι σιδερένιοι και γεροί μέσα στο σπίτι στη διάρκεια του καινούργιου χρόνου. Την τιμητική τους σε αυτή τη διαδικασία έχουν τα μικρά παιδιά, αφού θεωρείται πως φέρνουν τύχη με την αγνότητα και την αθωότητα τους.

Η νοικοκυρά φιλεύει τον άνθρωπο που κάνει ποδαρικό για το καλό του χρόνου. Συνήθως του δίνει μήλα ή καρύδια και μια κουταλιά γλυκό κυδώνι ή ότι άλλο γλυκό έχει φτιάξει για τις γιορτές, ή ακόμα και κάποιο μικρό… μποναμά! Αν είστε, λοιπόν, γουρλήδες, πηγαίνετε σε σπίτια φίλων και συγγενών σας ώστε να τους χαρίσετε λίγο από την τύχη σας, αλλά και να γλυκαθείτε με τα κεράσματά τους!

Το σπάσιμο του Ροδιού

Δεν είναι τυχαίο πως το ρόδι δίνει και παίρνει τις γιορτινές μέρες των Χριστουγέννων. Σε πολλά, μάλιστα, από τα γούρια που χαρίζονται για καλοτυχία, είναι αποτυπωμένο το σχήμα του.

Το έθιμο θέλει, με την πρωινή λειτουργία στην εκκλησία, το ρόδι να σπάζεται από τον νοικοκύρη του σπιτιού. Στην επιστροφή του από την λειτουργία, θα πρέπει να κρατά στα χέρια του το ρόδι. Όταν φτάσει στο σπίτι του, δεν θα πρέπει να χρησιμοποιήσει το κλειδί για να μπει, αλλά να χτυπήσει το κουδούνι. Αφού του ανοίξουν τα υπόλοιπα μέλη της οικογένειας, εκείνος, θα πρέπει να κάνει το πρώτο βήμα του με το δεξί του πόδι και στη συνέχεια να σπάσει το ρόδι που κρατά. Σκοπός είναι, οι ρόγες του να διασκορπιστούν σε όλο τον χώρο. Οι καρποί αυτοί, συμβολίζουν την καλοζωία, τη χαρά και την ευτυχία, τα χρήματα και την υγεία. Επίσης, θα πρέπει να δώσει τις παρακάτω ευχές: «Με υγεία, ευτυχία και χαρά το νέο έτος κι όσες ρόγες έχει το ρόδι, τόσες λίρες να έχει η τσέπη μας όλη τη χρονιά», ώστε να «πιάσει» το γούρι!

Κρεμύδα για Γούρι

 Το σκυλοκρέμμυδο ή κρεμύδα (Scilla maritima) είναι συνηθισμένο φυτό στην Κρήτη. Φυτρώνει άγριο και μοιάζει με μεγάλο κρεμμύδι. Τα ζώα δεν το τρώνε γιατί έχει δηλητήριο, που μπορεί να προκαλέσει δερματικό ερεθισμό από επαφή. Ακόμα και να το βγάλεις απ’ τη γη και να το κρεμάσεις, δεν παύει να βγάζει νέα φύλλα και άνθη. Ο λαός πιστεύει ότι αυτή τη μεγάλη ζωτική του δύναμη μπορεί να τη μεταδώσει σε έμψυχα και άψυχα, γι’ αυτό την Πρωτοχρονιά κρεμούν σκυλοκρέμμυδο στα σπίτια τους.

Η Καλή Χέρα

Ο γνωστός μας μποναμάς! Συνηθίζεται να δίνεται ένα χρηματικό ποσό σαν δώρο σε παιδιά που θα επισκεφτούν κάποιο σπίτι την Πρωτοχρονιά. Συνήθως πρόκειται για τα εγγόνια ή τα ανίψια. Μερικές δεκαετίες παλιότερα, η «καλή χέρα» ήταν το μόνο δώρο που έπαιρναν τα παιδιά την Πρωτοχρονιά και σε πολλές περιπτώσεις ήταν απλά ένα κέρασμα μιας κι ούτε χρήματα υπήρχαν πολλά, αλλά ούτε μαγαζιά με παιχνίδια.

Το σφάξιμο του χοίρου

 Ένα παλιό έθιμο, που η πρόοδος και οι σύγχρονες ευκολίες το έχουν σβήσει, είναι το σφάξιμο του χοίρου. Κάθε οικογένεια μεγαλώνει στην αυλή του σπιτιού ένα χοίρο για να το σφάξει τις μέρες των γιορτών, ώστε η οικογένεια να έχει ένα πλούσιο γεύμα την πρώτη μέρα του χρόνου, αλλά και να φτιάξει λουκάνικο (και ό, τι άλλο μπορούσε) από τα μέρη του γουρουνιού.

http://www.koolnews.gr