10 χιλιόμετρα κάτω από τη γη

Στο ορυχείο Mponeng της Νότιας Αφρικής ο χρυσός μεταφέρεται ήδη από βάθος τεσσάρων χιλιομέτρων. Η εταιρεία εξορύξεων ωστόσο αναζητά τις σπάνιες πρώτες ύλες όλο και βαθύτερα μέσα στη Γη.

Θεωρητικά μπορεί να φτάσει σε βάθος δέκα χιλιομέτρων, εκεί όμως επικρατούν τόσο ακραίες συνθήκες ώστε οι μεταλλωρύχοι θα πρέπει να αντικατασταθούν από ρομπότ και τηλεκατευθυνόμενες μηχανές.

Επικρατεί ακόμη σκοτάδι στην επαρχία Gauteng της Νότιας Αφρικής. Είναι τέσσερις το πρωί, και εκατοντάδες κρανοφόροι εργάτες στέκονται στην ουρά περιμένοντας το ξεκίνημα της μεγαλύτερης σε μήκος διαδρομής ανελκυστήρα. Σε λίγο θα κατέλθουν στο Mponeng, το βαθύτερο χρυσωρυχείο του κόσμου. Ο ανελκυστήρας έχει τρεις ορόφους και χώρο για 120 άτομα τη φορά. Κατέρχεται στα σκοτάδια με ταχύτητα 40 χλμ./ώρα.

Στην προσπάθειά τους να βρουν πολύτιμες και ιδιαιτέρως σπάνιες πρώτες ύλες οι εταιρείες σκάβουν όλο και βαθύτερα, όσο δεν έχουν σκάψει ποτέ άλλοτε. Σύντομα θα έχουν φτάσει σε βάθη μεγαλύτερα των πέντε χιλιομέτρων, και σε λίγα χρόνια ορισμένα ορυχεία ίσως να έχουν βάθος δέκα χιλιομέτρων. Σε τέτοια βάθη του γήινου φλοιού επικρατεί αφόρητη ζέστη και οι συνθήκες είναι πολύ επικίνδυνες για τους ανθρώπους που δουλεύουν εκεί. Στο μέλλον θα πρέπει οι μεταλλωρύχοι να αντικατασταθούν από ρομπότ που θα χρησιμοποιούν τα μηχανήματα του ορυχείου και θα τα κατευθύνονται από την επιφάνεια. Σήμερα όμως η ύπαρξη ανθρώπων μέσα στα ορυχεία είναι απαραίτητη.

Σε βάθος 2.200 μέτρων οι εργάτες μπαίνουν σε άλλο ανελκυστήρα και κατεβαίνουν σε βάθος 3.400 μέτρων. Από εκείνο το σημείο κάνουν την υπόλοιπη διαδρομή με τα πόδια. Η διαδρομή από την επιφάνεια μέχρι τον πυθμένα διαρκεί σχεδόν μισή ώρα. Οι εργάτες βρίσκονται τώρα σε βάθος 4.000 μέτρων. Η διάρκεια της διαδικασίας μεταφοράς είναι μεγάλη και αυτό σημαίνει ότι μπορούν να εργαστούν μόνο πέντε ώρες και ύστερα να βγουν πάλι στην επιφάνεια. Τις ώρες αυτές με τη βοήθεια τρυπανιών πεπιεσμένου αέρα αποσπούν μετάλλευμα που περιέχει χρυσό και το στέλνουν στην επιφάνεια μέσω ενός δικτύου σιδηροδρόμων και ανελκυστήρων. Ένας τόνος μεταλλεύματος δίνει περίπου δέκα γραμμάρια χρυσού.

Ίδια είναι η εικόνα σε πολλά άλλα μεγάλα ορυχεία του κόσμου. Πρέπει να βαθύνουν περισσότερο γιατί από τη στιγμή που οι τιμές των μετάλλων είναι τόσο υψηλές, αξίζει τον κόπο να σκαφτούν ακόμη βαθύτερα τα ορυχεία. Οι γεωλόγοι διαπιστώνουν ότι πολλά κοιτάσματα εκτείνονται σε βάθη πολλών χιλιομέτρων κάτω από την επιφάνεια της Γης. Για παράδειγμα, στο ορυχείο El Teniente της Χιλής, που είναι το μεγαλύτερο του κόσμου, οι γεωλόγοι έχουν υπολογίσει ότι κάτω από το ήδη υπάρχον ορυχείο βρίσκονται 2 δισεκατομμύρια τόνοι μεταλλεύματος χαλκού. Το ορυχείο αυτό πρέπει τώρα να γίνει ακόμη βαθύτερο και να αναβαθμιστεί η τεχνολογία που το στηρίζει, έτσι ώστε να εξορύσσονται 240.000 τόνοι μεταλλεύματος ανά ημέρα. Η εξόρυξη θα αυτοματοποιηθεί και θα διευθύνεται από ένα κέντρο συντονισμού που βρίσκεται 50 χιλιόμετρα μακριά από το ορυχείο των Άνδεων.

http://www.scienceillustrated.gr