Το χρονικό του Μεγάλου Αγώνα

Είναι το ελάχιστο που θα μπορούσαμε να κάνουμε για να τιμήσουμε τα παλικάρια μας, που θυσιάστηκαν με αυταπάρνηση για να μπορούμε σήμερα εμείς να είμαστε ελεύθεροι και να αναπνέουμε αέρα....

Ζήτω η Πατρίδα μας, Ζήτω η Ελληνική Σημαία, Ζήτω το ΟΧΙ του 1940!!!

Εφημερίδα της εποχής 

Με το χαμόγελο στα χείλη 

Η 8η Μεραρχία στο Καλπάκι από το Μουσείο κέρινων ομοιωμάτων Π.Βρέλη, στα Ιωάννινα **Βλ. Πηγές στο τέλος της σελίδας

Εναντίον της Ιταλίας

Η Ιταλία, που δεν έκρυβε την επιδίωξη της να κυριαρχήσει στη Μεσόγειο, είχε αρχίσει εχθρικές ενέργειες εις βάρος της Ελλάδας. Η σοβαρότερη ήταν ο τορπιλισμός του αντιτορπιλικού «ΕΛΛΗ» στο λιμάνι της Τήνου στις 15 Αυγούστου 1940.

Στις 28 Οκτωβρίου 1940 η Ιταλία ζήτησε από τον πρωθυπουργό Ι. Μεταξά την παράδοση της χώρας. Η απάντηση ήταν: ΟΧΙ.

Λίγο αργότερα τα ιταλικά στρατεύματα εισέβαλαν στα εδάφη μας από τα ελληνοαλβανικά σύνορα. Ο ελληνικός στρατός, αφού απέκρουσε την ξαφνική επίθεση στα βουνά της Πίνδου, προχώρησε νικηφόρα και μπήκε στη Βόρεια Ήπειρο, όπου οι Έλληνες κάτοικοι τον υποδέχτηκαν ως ελευθερωτή.

Γερμανικές Ενισχύσεις

Ο Χίτλερ, βλέποντας ότι οι Ιταλοί παρά τον τελειότερο εξοπλισμό και τις μεγαλύτερες δυνάμεις τους δεν μπορούσαν να κατακτήσουν την Ελλάδα, αποφάσισε να επέμβει ο ίδιος τον Απρίλιο του 1941. Ο στρατός μας, που υπερασπιζόταν το Ρούπελ και τα άλλα οχυρά στα σύνορα με τη Βουλγαρία, αγωνίστηκε ηρωικά. Η Ελλάδα όμως δεν μπορούσε να αντιμετωπίσει ταυτόχρονα και τους δυο επιδρομείς. Οι Γερμανοί, για να την κατακτήσουν, αναγκάστηκαν να θυσιάσουν διαλεχτά τμήματα του στρατού τους.

Ο ηρωικός αγώνας του ελληνικού στρατού, εκτός από τις μεγάλες απώλειες που προκάλεσε στον Άξονα, ανάγκασε τη Γερμανία να καθυστερήσει την επίθεση της εναντίον της Ρωσίας. Αυτή η καθυστέρηση συνέβαλε στην τελική ήττα των Γερμανών, οι οποίοι, εκτός από την αντίσταση των Ρώσων, είχαν να αντιμετωπίσουν και τον ανυπόφορο ρωσικό χειμώνα.

Οι ηρωικές γυναίκες της Πίνδου 

Γελοιογραφία της εποχής με τον Μουσολίνι να το βάζει στα πόδια 

Η είσοδος του Ελληνικού στρατού στην Κορυτσά

Τριπλή Κατοχή

Οι Γερμανοί, όταν κατέλαβαν την Ελλάδα, παραχώρησαν τμήματα της Μακεδονίας και της Θράκης στους συμμάχους τους Βουλγάρους. Την υπόλοιπη χώρα τη μοιράστηκαν με τους Ιταλούς. Έτσι, για την Ελλάδα άρχιζε η φρίκη της τριπλής κατοχής. Πείνα και εξαθλίωση μάστιζε το λαό. Τα τρόφιμα ήταν ελάχιστα, αφού τα περισσότερα τα έπαιρναν οι κατακτητές. Η κατάσταση στις πόλεις και κυρίως στην Αθήνα ήταν απελπιστική.

Έναρξη Αντίστασης 

Ο λαός, όμως, δεν έσκυψε το κεφάλι, παρότι βρέθηκαν, όπως και στην υπόλοιπη Ευρώπη, κάποιοι άνθρωποι που δε δίστασαν να συνεργαστούν με τους κατακτητές. Σύντομα δημιουργήθηκαν αντιστασιακές οργανώσεις στις πόλεις, που αντιμετώπισαν αρχικά το ζήτημα της επιβίωσης του πληθυσμού μετά την τρομερή εμπειρία των εκατοντάδων χιλιάδων νεκρών της πείνας το χειμώνα του 1941-42 στην Αθήνα και τον Πειραιά, και στη συνέχεια οργάνωσαν την αντίσταση στην πολιτική επιστράτευση που επέβαλε την υποχρεωτική αποστολή Ελλήνων εργατών στη Γερμανία.

Παράλληλα, άρχισε ο ανταρτοπόλεμος εναντίον των κατακτητών στα ελληνικά βουνά. Περιοχές ολόκληρες απελευθερώθηκαν και στην «Ελεύθερη Ελλάδα» που δημιουργήθηκε με τον τρόπο αυτό λειτούργησαν νέοι θεσμοί.

Οι Γερμανοί αντέδρασαν με μανία: φυλάκιζαν, βασάνιζαν, κατάστρεφαν και έκαιγαν πόλεις και ολόκληρα χωριά, όπως τα Καλάβρυτα και το Δίστομο. Χιλιάδες άνθρωποι αγωνίστηκαν και θυσιάστηκαν.

Η ιστορική γέφυρα του Γοργοπόταμου, η ανατίναξη της οποίας ανέκοψε την προέλαση του στρατηγού Ρόμελ 

Εφημερίδα της εποχής 

Οι Μ. Γλέζος και Α. Σάντας κατεβάζουν τη γερμανική σημαία από την Ακρόπολη. Μια γενναία και συμβολική πράξη.

Εθνική Αντίσταση

Η Εθνική αντίσταση θέριευε και προκαλούσε στον κατακτητή σοβαρές απώλειες. Κορυφαίο κατόρθωμα, κατά την πρώτη φάση ανάπτυξης της αντίστασης, ήταν η ανατίναξη της γέφυρας του Γοργοπόταμου (25 Νοεμβρίου 1942). Με την καταστροφή της καθυστέρησε ο ανεφοδιασμός των στρατευμάτων του Άξονα, που πολεμούσαν στην Αφρική. Από την άλλη μεριά η αντίσταση ανάγκασε τους κατακτητές να διατηρήσουν πολύ στρατό στην Ελλάδα, ενώ τους ήταν απαραίτητος σε άλλα μέτωπα. Ήταν μια ακόμη προσφορά των Ελλήνων στη συμμαχική νίκη εναντίον των δυνάμεων του Άξονα. Αυτή η νίκη οδήγησε και στην απελευθέρωση της Ελλάδας στις 12 Οκτωβρίου 1944.

Αργότερα (1947), η Ελλάδα κατάφερε να προσαρτήσει τα Δωδεκάνησα, τα οποία μέχρι τότε ήταν στην ιταλική κατοχή.

Πηγές για το αφιέρωμα αυτό:

**Βρέλλη Π., Μουσείο Ελληνικής Ιστορίας, κέρινα ομοιώματα, Ιωάννινα, 1995

Σκουλάτου Β., Δημακόπουλου Ν., Κόνδη Σ., Ιστορία Νεώτερη και Σύγχρονη, τ.Γ', Ο.Ε.Δ.Β., Έκδ. Θ', Αθήνα, 1992

Ο.Ε.Δ.Β., Στα νεώτερα χρόνια, Ιστορία Στ' Δημοτικού, Αθήνα, 2002

Ιστορία του Ελληνικού Έθνους, τόμοι ΙΕ'& ΙΣΤ', Εκδοτική Αθηνών

Ελληνική Ιστορία σε cd-rom, με πλούσιο οπτικο-ακουστικό υλικό, Conceptum cd-rom

Διαδίκτυο: Μούσειο κέρινων ομοιωμάτων Π.Βρέλλη, http://vrellis.org/gr/homegr.html