In Darkness

Πέμπτη 27 Σεπτεμβρίου 2012

Το Μάρτιο του 1943, η όμορφη πόλη Lvov της Πολωνίας, βρίσκεται υπό ναζιστική κατοχή. Οι αδύναμοι ζουν εις βάρος των ακόμα πιο αδύναμων, οι φτωχοί κλέβουν από τους λιγότερους φτωχούς. Κάπου κοντά στον πάτο αυτής της αλυσίδας βρίσκεται ο Leopold Socha, ένας μικροκλέφτης. Ο Leopold γνωρίζει όσο κανείς άλλος το λαβύρινθο των υπονόμων και των σηράγγων κάτω από την πόλη, κι αυτό του έχει εξασφαλίσει μια δουλειά στις αποχετεύσεις. Υπάρχει ωστόσο μια ομάδα ανθρώπων στo Lvov, που βρίσκονται σε χειρότερη μοίρα από εκείνον - οι Εβραίοι. Μαζεμένοι σε γκέτο, λιμοκτονούν και ζουν σε άθλιες συνθήκες. Μπροστά στο κίνδυνο της καταστροφής του γκέτο, ο Leopold καλείται να τους βοηθήσει και να τους κρύψει υπογείως. Η τιμωρία για βοήθεια στους Εβραίους είναι δημόσιος απαγχονισμός, αλλά χρειάζεται τα χρήματα που θα του δώσουν απελπισμένα. Όσο ο κίνδυνος να αποκαλυφθεί μεγαλώνει, θα απομακρυνθεί αλλά η μοίρα και η συνείδηση του θα τον φέρουν να προστατεύσει τη νέα του οικογένεια με κάθε κόστος.

Κάποιες φορές, η εικόνα μιλάει από μόνη της. Αν και σπάνιο, μια ιστορία μπορεί να ξεπερνά την αδηφάγα κριτική και να χαράζει μόνη της έναν δρόμο που στρώθηκε και χτίστηκε με πόνο και κόπο. Μια τέτοια ιστορία είναι η ιστορία του «In Darkness». Η ταινία που ήταν υποψήφια στα Oscar του 2012 στην κατηγορία της Καλύτερης Ξενόγλωσσης ταινίας, επιλέγει να παραθέσει τα αληθινά γεγονότα που συνέβησαν στους υπονόμους του Lvov, με έναν τρόπο ευαίσθητο και κυρίως ρεαλιστικό. Εκείνες τις μέρες, λοιπόν, οι άνθρωποι έχασαν την ανθρώπινη ιδιότητά τους, την περηφάνεια, την αξιοπρέπεια, τις μνήμες τους, και αφέθηκαν στο ένστικτο της επιβίωσής τους. Δεν είναι η πρώτη φορά που βλέπουμε τις απάνθρωπες συνθήκες στις οποίες περιήλθαν οι Εβραίοι όταν έγιναν κυνηγετική λεία των Ναζί...

Στο «In Darkness», το ανθρώπινο πείσμα και η θέληση βρίσκονται στην θέση που τους αρμόζει: στην κορυφή. Υπάρχουν σκηνές στα δίκτυα των υπονόμων που κάνουν το «Schindler's List» του μεγάλου Steven Spielberg, να μοιάζει ελλιπές, όσον αφορά τα βάσανα και τις κακουχίες. Σε ολόκληρη την ιστορία, υπάρχουν αμέτρητες φορές που οι άνθρωποι πέρασαν δύσκολα, εξαθλιώθηκαν και ταπεινώθηκαν. Όπως στην ταινία του John Ford «The Grapes of Wrath» και το ομώνυμο βιβλίο του John Steinbeck. Όμως τα επίπεδα της εξαθλίωσης των Εβραίων κατά τη διάρκεια του αποτρόπαιου "headhunting" των Ναζί, δεν χωράνε στον ανθρώπινο νου. 14 μήνες έμειναν οι Εβραίοι στους υπονόμους του Lvov, παρέα με ποντίκια, αρρώστιες, ακαθαρσίες και τους Γερμανούς πάνω από τα κεφάλια τους. Στο σκοτάδι, σε βιώματα που δεν είχαν φανταστεί ποτέ. Πώς να αντισταθείς στην αλήθεια αυτής της εικόνας;

Η δουλειά της Agnieszka Holland είναι αρκετά καλή. Όμως τα περισσότερα μπράβο τα οφείλουμε στην φωτογραφία της Jolanta Dylewska, που φωτίζει τους, αποπνικτικά σκοτεινούς, υπονόμους και ζωντανεύει τους χαρακτήρες. Το μυθιστόρημα του Robert Marshall 'In the Sewers of Lvov: A Heroic Story of Survival from the Holocaust', στο οποίο και βασίζεται η ταινία, ίσως να μην μπορούσε να έχει καλύτερη κινηματογραφική μεταφορά. Η αυτοθυσία του χριστιανού υδραυλικού (και η ερμηνεία του Robert Wieckiewicz) αποτελεί μάθημα, ένα μάθημα ανθρωπιάς που πρέπει να χωρέσει στην νοοτροπία κάθε ανθρώπου. Και οι εικόνες των ανθρώπων που έζησαν στο σκοτάδι, παράδειγμα πρός αποφυγή, για κάθε μελλοντικό καλοθελεητή.

Όταν οι Εβραίοι βγήκαν από τους υπονόμους ύστερα από 14 μήνες, ένα από τα παιδιά είπε: "Μαμά, φοβάμαι πάμε πάλι μέσα". Ακόμα και ο υπόνομος μπορεί να γίνει σπίτι, αν χρειαστεί. Ο μύθος του σπηλαίου του Πλάτωνα, είναι πάντα επίκαιρος. Η αλήθεια δεν είναι ποτέ εύκολη. Ισως να μην μπορέσουμε ποτέ να καταλάβουμε την αλήθεια της ηρωικής αυτής πράξης. Τα ανθρώπινα εγκλήματα είναι αναρίθμητα και όσο νωρίτερα το καταλάβουμε τόσο το καλύτερο γα όλους μας...