Τι είναι και πως αντιμετωπίζουμε μια κρίση πανικού; Χρήσιμος οδηγός

Και ξαφνικά εκεί που κάθεστε ήρεμοι, νιώθετε την καρδιά σας να χτυπάει σαν τρελή, δυσκολεύεστε στην αναπνοή, τα μέλη σας βαραίνουν, νιώθετε σαν να σας ρίχνουν παγωμένο νερό στην πλάτη, ιδρώνετε, το άγχος σας καταλαμβάνει και οι κακές σκέψεις πλημμυρίζουν το μυαλό σας. Νιώθετε απροστάτευτοι, τρέμετε και πιστεύετε ότι κάτι άσχημο θα σας συμβεί. Μπορεί και να περνάτε μια κρίση πανικού. Στο επιστημονικό κείμενο που ακολουθεί θα διαβάσετε τι ακριβώς είναι η κρίσεις πανικού και πως μπορούμε να τις μετριάσουμε και να τις αντιμετωπίσουμε.

Του Εμμανουήλ Πολυζόπουλου, Ψυχιάτρου, Ψυχοθεραπευτή

Μια κρίση πανικού συμβαίνει όταν το σώμα σας βιώνει μια απροσδόκητη, απρόσμενη εγρήγορση και έντονα ψυχολογικά και σωματικά συμπτώματα. Μπορεί να αισθανθείτε έντονο φόβο, ανησυχία και άγχος. Εκτός από αυτά τα συναισθήματα, ενδέχεται επίσης να αντιμετωπίσετε σωματικά συμπτώματα όπως:

• ναυτία

- ναυτία

- εφίδρωση

- τρόμος

- μια αίσθηση ότι η καρδιά σας χτυπά ακανόνιστα (αίσθημα παλμών)

- ισχυρός φόβος ότι σας συμβαίνει κάτι πολύ σοβαρό στην Υγεία σας, ότι πάθατε εγκεφαλικό ή καρδιακό επεισόδιο.

- έντονος φόβος ότι "χάνετε το μυαλό σας" και τρελαίνεστε.

Ο αριθμός των προσβολών πανικού που έχετε θα εξαρτηθεί από τη σοβαρότητα της κατάστασής σας. Μερικοί άνθρωποι μπορεί να έχουν μία ή δύο προσβολές (κρίσεις) κάθε μήνα, ενώ άλλοι μπορεί να έχουν πολλές μέσα σε μια εβδομάδα.

Οι κρίσεις πανικού μπορεί να είναι πολύ τρομακτικές και έντονες, αλλά δεν είναι επικίνδυνες για την σωματική ή ψυχική υγεία. Μια επίθεση πανικού δεν θα σας προκαλέσει οποιαδήποτε σωματική βλάβη και είναι απίθανο να πρέπει να εισαχθείτε στο νοσοκομείο, αν είχατε μια κρίση πανικού. Επίσης φυσικά, οι κρίσεις πανικού δεν θα σας τρελάνουν!...

Πόσο συχνή είναι η διαταραχή πανικού;

Τουλάχιστον ένα άτομο στα 10 εμπειρίες περιστασιακές κρίσεις πανικού, που συνήθως προκαλείται από ένα αγχωτικό γεγονός.

Περίπου ένα άτομο στα 100 έχει διαταραχή πανικού. Οι περισσότεροι άνθρωποι αναπτύσσουν για πρώτη φορά τη διαταραχή όταν είναι περίπου στην ηλικία των 20-25. Η κατάσταση είναι περίπου δύο φορές πιο συχνή στις γυναίκες.

Μερικοί άνθρωποι έχουν κρίσεις πανικού για την αντιμετώπιση ειδικών καταστάσεων. Για παράδειγμα, μπορεί να έχουν μια φοβία των κλειστών χώρων (κλειστοφοβία) και να εκδηλώνονται κρίσεις πανικού όταν βρίσκονται σε ένα κλειστό χώρο.

Ενώ τα περισσότερα άτομα με φοβίες οι κρίσεις πανικού συμβαίνουν όταν βρίσκονται αντιμέτωποι με ό, τι προκαλεί τον φόβο τους, οι κρίσεις πανικού των ατόμων με διαταραχή πανικού συνήθως προκαλούνται χωρίς προειδοποίηση. Για τα άτομα με διαταραχή πανικού, μια κρίση πανικού φαίνεται συχνά να συμβαίνει χωρίς κανέναν προφανή λόγο.

Ως εκ τούτου, η διάγνωση της διαταραχής πανικού θα γίνει μόνο αν αντιμετωπίζετε επαναλαμβανόμενες και απροσδόκητες κρίσεις πανικού και αν αυτές οι κρίσεις, ακολουθούνται από ένα τουλάχιστον μήνα συνεχούς ανησυχίας ή ανησυχία σχετικά με το ενδεχόμενο νέων κρίσεων.

Τι την προκαλεί;

Όπως συμβαίνει με πολλές διαταραχές ψυχικής υγείας, η ακριβής αιτία της διαταραχής πανικού δεν είναι πλήρως κατανοητή. Θεωρείται ότι διαταραχή πανικού προκαλείται πιθανώς από έναν συνδυασμό φυσικών (σωματικών) και ψυχολογικών παραγόντων.

Πώς αντιμετωπίζεται;

Ο κύριος στόχος της θεραπείας για τη διαταραχή πανικού είναι να μειωθεί ο αριθμός των κρίσεων πανικού που έχετε και να συμβάλει στην ανακούφιση των συμπτωμάτων σας. Οι δύο κύριοι τύποι θεραπείας για τη διαταραχή πανικού είναι ψυχολογική θεραπεία (ψυχοθεραπεία) και φαρμακευτική αγωγή. Εάν έχετε συμπτώματα της διαταραχής άγχους ή πανικού, επισκεφτείτε τον γιατρό σας. Ο ειδικός ιατρός σε αυτές τις περιπτώσεις είναι ο ψυχίατρος. Η διάγνωση της διαταραχής πανικού θα γίνει αν αντιμετωπίζετε επαναλαμβανόμενες και απροσδόκητες κρίσεις πανικού που ακολουθούνται από τουλάχιστον ένα μήνα συνεχούς άγχους ή ανησυχίας σχετικά με το ενδεχόμενο νέων κρίσεων. Αυτό λέγεται «άγχος προσμονής» και είναι από τα πολύ ενοχλητικά και επίμονα συμπτώματα.

Πράγματα που μπορείτε να κάνετε για να βοηθήσετε τον εαυτό σας

Υπάρχουν διάφορες τεχνικές αυτοβοήθειας που μπορείτε να χρησιμοποιήσετε για να βοηθήσετε τον εαυτό σας στην αντιμετώπιση των συμπτωμάτων της διαταραχής πανικού.

Μερικές από αυτές τις τεχνικές που αναφέρονται παρακάτω:

- Μείνε εκεί που είσαι

Εάν είναι δυνατόν, θα πρέπει να μείνετε εκεί που είστε κατά τη διάρκεια μιας κρίσης πανικού. Η κρίση πανικού μπορεί να διαρκέσει έως και μία ώρα, οπότε ίσως χρειαστεί να διακόψετε μια δραστηριότητα (όπως οδήγηση) που απαιτεί έντονη προσοχή και προσήλωση.

- Εστίαση

Κατά τη διάρκεια μιας κρίσης πανικού, υπενθυμίζετε στον εαυτό σας ότι οι τρομακτικές σκέψεις και αισθήσεις είναι ένα σημάδι του πανικού και τελικά θα περάσουν. Κατά τη διάρκεια μιας κρίσης πανικού είναι σημαντικό για σας να επικεντρωθείτε σε κάτι που δεν είναι απειλητικό, όπως το πέρασμα του χρόνου στο ρολόι σας, ή τα ψώνια σας σε ένα σούπερ μάρκετ.

- Αργή βαθιά αναπνοή

Αν έχετε μια κρίση πανικού, να προσπαθήσετε να επικεντρωθείτε στην αναπνοή σας. Τα συναισθήματά σας από τον πανικό και το άγχος μπορεί να επιδεινωθούν εάν αναπνέετε πολύ γρήγορα. Προσπαθήστε να επικεντρωθείτε στην αργή, βαθιά αναπνοή, μετρώντας αργά (για παράδειγμα έως το τρία) σε κάθε αναπνοή μέσα και έξω (εισπνοή-εκπνοή).

- "Πολεμήστε" τους φόβους σας

Κατά τη διάρκεια μιας κρίσης πανικού, προσπαθήστε να παρατηρήσετε τι είναι αυτό που φοβάστε και αμφισβητήστε το. Μπορείτε να επιτύχετε αυτό υπενθυμίζοντας συνεχώς στον εαυτό σας ότι αυτό που φοβάστε δεν είναι πραγματικό και ότι θα περάσει σε λίγα λεπτά.

- "Δημιουργική οπτικοποίηση"

Κατά τη διάρκεια μιας κρίσης πανικού, πολλά πράγματα μπορούν να περνάνε από το μυαλό σας. Μερικοί άνθρωποι σκέφτονται για την καταστροφή, ή ακόμα και θάνατο. Αντί να αφήσετε τη φαντασία σας να εστιάσει σε αυτές τις αρνητικές σκέψεις, προσπαθήστε να επικεντρωθείτε στις θετικές εικόνες. Σκεφτείτε ένα μέρος ή μια κατάσταση που σας κάνει να νιώθετε ήσυχος/η, χαλαρός/η ή άνετα. Μόλις πετύχετε αυτή την εικόνα στο μυαλό σας, προσπαθήστε να εστιάσετε την προσοχή σας σε αυτήν. Θα σας βοηθήσει με το να σας αποσπάσει την προσοχή από την κατάσταση που βιώνετε και μπορεί επίσης να συμβάλει καθοριστικά στη μείωση των συμπτωμάτων σας.

Σκεπτόμενος θετικά μπορεί να είναι δύσκολο, ειδικά αν έχετε συνηθίσει να σκέφτεστε αρνητικά για μεγάλο χρονικό διάστημα και λόγω καταστάσεων της καθημερινότητας. Η "Δημιουργική οπτικοποίηση" είναι μια τεχνική που θα μπορούσατε να εξασκήσετε και σε διαστήματα ηρεμίας στην καθημερινότητα σας και με αυτόν τον τρόπο θα διαπιστώσετε σταδιακά θετικές αλλαγές στον τρόπο που σκέφτεστε για τον εαυτό σας και τους άλλους.

- Μην "πολεμάτε" με την κρίση πανικού!

Προσπαθώντας να αντισταθείτε στην κρίση και διαπιστώνοντας ότι δεν είστε σε θέση να το κάνετε, μπορεί να αυξήσει την αίσθηση του άγχους και πανικού.

Αντ 'αυτού, κατά τη διάρκεια μιας επίθεσης πανικού, διαβεβαιώστε τον εαυτό σας ότι παρόλη την σφοδρή ενόχληση και τα συμπτώματα σας η κρίση πανικού δεν είναι απειλητική για τη ζωή. Δώστε έμφαση στο γεγονός ότι η κρίση σας θα έχει σύντομα ένα τέλος και αφήστε την να περάσει από μόνη της.

- Χαλάρωση

Εάν έχετε διαταραχή πανικού, μπορεί να αισθάνεστε συνεχώς άγχος για το πότε θα έρθει η επόμενη κρίση (άγχος προσμονής). Μαθαίνοντας να χαλαρώνετε μπορεί να βοηθήσει στη μείωση του στρες και την ένταση, και μπορεί επίσης να σας βοηθήσει να αντιμετωπίσετε πιο αποτελεσματικά τις κρίσεις πανικού σας, όταν αυτές συμβαίνουν. Εκτός από την αναγκαία ψυχιατρική και ψυχολογική παρέμβαση στην διαταραχή πανικού, μερικοί άνθρωποι βρίσκουν ότι συμπληρωματικές θεραπείες, όπως μασάζ και αρωματοθεραπεία, γιόγκα κλπ τους βοηθούν να χαλαρώσουν. Μπορείτε να δοκιμάσετε, επίσης, ασκήσεις αναπνοής και τεχνικές χαλάρωσης, τις οποίες μπορείτε να χρησιμοποιήσετε κατά τη διάρκεια μιας κρίσης πανικού και να συμβάλουν και αυτές στη μείωση των συμπτωμάτων σας.

- Άσκηση

Η τακτική άσκηση, θα σας βοηθήσει να την καταπολέμηση του στρες και την ένταση. Αν δεν έχετε άλλα σοβαρά προβλήματα Υγείας που να το απαγορεύουν, θα πρέπει να έχετε ως στόχο να τουλάχιστον 30 λεπτά έντονης άσκησης και τουλάχιστον πέντε ημέρες την εβδομάδα. Πηγαίνοντας π.χ. ένα γρήγορο περπάτημα ή περπάτημα σε ελαφρά ανηφορικό έδαφος, είναι καλά παραδείγματα έντονης άσκησης. Ωστόσο, αν δεν έχετε ασκηθεί στο παρελθόν, ή για μεγάλο χρονικό διάστημα, θα πρέπει να επισκεφθείτε τον γιατρό σας για μια εκτίμηση, πριν ξεκινήσετε ένα νέο πρόγραμμα άσκησης.

- Δίαιτα

Ασταθή επίπεδα του σακχάρου στο αίμα μπορεί να συμβάλουν στην εκδήλωση μιας κρίσης πανικού. Ως εκ τούτου, θα πρέπει να διατηρηθεί μια υγιεινή, ισορροπημένη διατροφή, τρώτε τακτικά και να αποφεύγετε την κατανάλωση ζαχαρούχων τροφίμων και ποτών. Αποφύγετε την πολύ καφεΐνη, το αλκοόλ και το κάπνισμα, διότι μπορεί να συμβάλουν στην εκδήλωση κρίσεων πανικού.

Σημαντικό είναι να γνωρίζετε ότι οι κρίσεις πανικού, αλλά και η Διαταραχή Πανικού, είναι εύκολα και αποτελεσματικά αντιμετωπίσιμες καταστάσεις και γι' αυτό αναζητήστε ψυχιατρική βοήθεια έγκαιρα. Οι καταστάσεις αυτές, ακόμα και αν τελικά δεν είναι καθόλου επικίνδυνες για την ψυχική και σωματική ακεραιότητα του ατόμου, είναι πάρα πολύ ενοχλητικές και κάνουν το άτομο να δυσλειτουργεί και να υποφέρει. Η έγκαιρη ψυχιατρική βοήθεια, θα σας απαλλάξει σύντομα από τα συμπτώματα σας και θα σας επαναφέρει σύντομα σε μια καλά λειτουργική καθημερινότητα. 

Εμμανουήλ Πολυζόπουλος

Ψυχίατρος-Ψυχοθεραπευτής 

www.psychomed.gr

mail: polem@otenet.gr