Οι εποχές του σπέρματος

Τον χειμώνα «ανθίζει» ενώ την άνοιξη «μαραζώνει»

Ο χειμώνας είναι η εποχή του έτους όπου το σπέρμα των υγιών ανδρών βρίσκεται στην καλύτερη και πιο γόνιμη φάση του, ενώ από την άνοιξη αρχίζει σιγά-σιγά να πέφτει η ποιότητά του, σύμφωνα με ισραηλινή έρευνα, που δημοσιεύθηκε στο επιστημονικό έντυπο American Journal of Obstetrics and Gynecology.

Η μελέτη

Ερευνητική ομάδα, με επικεφαλής τον Ελιάχου Λέβιτας του Πανεπιστημίου Μπεν-Γκουριόν της Νεγκέβ, συνέλεξαν και ανέλυσαν δείγματα σπέρματος από σχεδόν 6.500 άνδρες που είχαν επισκεφθεί κλινικές γονιμότητας. Από αυτούς, οι περίπου 5.000 είχαν υγιές σπέρμα και οι 1.500 προβληματικό (π.χ. λιγότερα σπερματοζωάρια).

Οι ερευνητές διαπίστωσαν ότι το σπέρμα των ανδρών περιέχει μεγαλύτερο αριθμό σπερματοζωαρίων και ότι, παράλληλα, αυτά είναι καλύτερης ποιότητας (πιο κινητικά και με λιγότερες μορφολογικές ανωμαλίες) κατά τους χειμωνιάτικους μήνες, ενώ από την άνοιξη αρχίζει η σταδιακή μείωση της ποιότητας του σπέρματος.

Η διαπίστωση «αποτελεί μια εύλογη εξήγηση για το αποκορύφωμα των γεννήσεων στη διάρκεια του φθινοπώρου», εξηγεί ο Δρ Λέβιτας. Αν όντως υπάρχει τέτοιο εποχικό μοτίβο στο σπέρμα, τότε, σύμφωνα με τους ερευνητές, «έχει μεγάλη σημασία, ιδίως για τα ζευγάρια όπου υπάρχει πρόβλημα ανδρικής υπογονιμότητας και τα οποία παιδεύονται με μακρόχρονες και ανεπιτυχείς θεραπείες γονιμότητας».

Δεδομένα και έρευνες

Ο Παγκόσμιος Οργανισμός Υγείας θεωρεί ως φυσιολογική την ποσότητα των σπερματοζωαρίων, όταν ξεπερνούν τουλάχιστον τα 16 εκατομμύρια ανά χιλιοστόλιτρο σπέρματος. 

Η έρευνα έδειξε ότι το χειμώνα οι άνδρες με φυσιολογική παραγωγή σπέρματος παρήγαν έως 70 εκατομμύρια ανά χιλιοστόλιτρο και το 5% αυτών των σπερματοζωαρίων ήταν ιδιαίτερα κινητικά, αυξάνοντας έτσι τις πιθανότητες γονιμοποίησης του ωαρίου. Αντίθετα, την άνοιξη η παραγωγή σπερματοζωαρίων από τους υγιείς άνδρες έπεφτε στα 68 εκατομμύρια και από αυτά μόνο το 3% ανήκε στην κατηγορία των άκρως κινητικών σπερματοζωαρίων.

Η κατάσταση όμως περιπλέκεται όσον αφορά όμως τους άνδρες με μη φυσιολογική παραγωγή σπέρματος, στους οποίους δεν ίσχυε κάτι ανάλογο με τους υγιείς. Στη δική τους περίπτωση, καταγραφόταν ελαφρώς καλύτερη κινητικότητα των σπερματοζωαρίων στη διάρκεια του φθινοπώρου, ενώ ο μεγαλύτερος αριθμός σπερματοζωαρίων με φυσιολογική μορφολογία (περίπου το 7% του συνόλου) παρατηρούταν κατά την άνοιξη.

«Με βάση τα ευρήματά μας, το φυσιολογικό σπέρμα θα έχει καλύτερες επιδόσεις το χειμώνα, ενώ οι υπογόνιμοι άνδρες με αραιότερο σπέρμα θα πρέπει να ενθαρρύνονται να επιλέγουν το φθινόπωρο και την άνοιξη (σ.σ. για τις προσπάθειες γονιμοποίησης)», αναφέρουν οι ερευνητές.

Προηγούμενες μελέτες σε ζώα έχουν βρει ανάλογα εποχικά πρότυπα στην ποιότητα του σπέρματος, τα οποία συμβαδίζουν σε γενικές γραμμές με τις διαφορετικές περιόδους αναπαραγωγής. Οι εποχικές μεταβολές του σπέρματος στα ζώα έχουν συνδεθεί με τις ορμονικές αλλαγές και με άλλους παράγοντες, όπως η θερμοκρασία και η διάρκεια του φωτός στο περιβάλλον.

Εξάλλου, έρευνες έχουν δείξει ότι η ποσότητα και η ποιότητα του σπέρματος στους ανθρώπους εμφανίζει μια διαχρονική επιδείνωση διεθνώς, χωρίς οι επιστήμονες να μπορούν να πουν με βεβαιότητα γιατί αυτό συμβαίνει. Διάφοροι παράγοντες, από την καθιστική ζωή ως τη ρύπανση του περιβάλλοντος, έχουν θεωρηθεί υπεύθυνοι.