15 μύθοι για τον καρκίνο

Ο όρος «καρκίνος» δεν αναφέρεται σε μία και μόνη ασθένεια, αλλά σε μια ομάδα ασθενειών, που χαρακτηρίζονται από τον ανεξέλεγκτο πολλαπλασιασμό των κυττάρων.

Eισαγωγή

Η Παγκόσμια Ημέρα Κατά του Καρκίνου καθιερώθηκε να τιμάται κάθε χρόνο στις 4 Φεβρουαρίου, με πρωτοβουλία της Διεθνούς Ένωσης κατά του Καρκίνου (UICC), που εκπροσωπεί 280 οργανώσεις σε 90 χώρες του κόσμου. Η ημέρα αυτή φέτος είναι αφιερωμένη στις λανθασμένες αντιλήψεις που επικρατούν για μία από τις μεγαλύτερες απειλές της υγείας μας.

Μύθος. Ο καρκίνος είναι ΄΄επάρατη΄΄ και θανατηφόρα νόσος.

Κάθε άνθρωπος έχει 40% πιθανότητες να εμφανίσει καρκίνο κάποια στιγμή στη ζωή του, αλλά και 20% πιθανότητες να πεθάνει εξαιτίας του, κάτι που σημαίνει ότι δεν είναι πλέον η ΄΄επάρατη΄΄ (καταραμένη) νόσος. Πολλοί καρκίνοι που κάποτε θεωρούνταν θανατηφόροι, μπορεί πλέον να θεραπευτούν και η νόσος μπορεί να αντιμετωπιστεί αποτελεσματικά. Σήμερα θεωρείται ότι με την εξέλιξη της πρόληψης, καθώς και της έγκαιρης διάγνωσης και θεραπείας, περισσότεροι από τους μισούς ασθενείς ξεπερνούν τον καρκίνο και συνεχίζουν κανονικά τη ζωή τους.

Μύθος. Ο καρκίνος είναι κολλητικός

Ο καρκίνος έχει αποδειχθεί ότι δεν είναι κολλητικός. Δεν τον μεταδίδουμε σε φίλους, συγγενείς ή σε άλλα άτομα που συναναστρεφόμαστε, όπως δεν μπορεί να μεταδοθεί, για παράδειγμα, ένα σπάσιμο στο χέρι.

Μύθος. Ο καρκίνος είναι η μοίρα κάθε ασθενή και η εμφάνισή του είναι αναπόφευκτη.

Η πρόληψη του καρκίνου είναι σήμερα εφικτή, ακόμη και αν υπάρχει οικογενειακό ιστορικό. Η αλήθεια είναι ότι τουλάχιστον ο ένας στους τρεις καρκίνους δεν θα εμφανιζόταν αν ο κόσμος εγκατέλειπε καρκινογόνες συνήθειες ή καταστάσεις, όπως το κάπνισμα, η κακή διατροφή, η καθιστική ζωή και η παχυσαρκία. Ένας, δηλαδή, στους τρεις καρκίνους μπορεί να προληφθεί και να αποφευχθεί.

Μύθος. Ο καρκίνος είναι κληρονομικός.

Αυτό δεν ισχύει στην πλειονότητα των περιπτώσεων. Μόλις το 5%-10% όλων των καρκίνων έχει συγκεκριμένη γονιδιακή βάση και επομένως στοιχεία κληρονομικότητας, ενώ όλοι οι άλλοι εμφανίζονται σε ανθρώπους χωρίς κανένα οικογενειακό ιστορικό. Ειδικότερα, κληρονομούμενοι θεωρούνται το 10% των καρκίνων των ωοθηκών, το 5-10% των καρκίνων του μαστού, 5-10% των καρκίνων του προστάτη, το 5% των καρκίνων του παχέος εντέρου και μόλις το 1,7% των καρκίνων του πνεύμονα.

Μύθος: Αν κάποιος καπνίζει πολλά χρόνια, το να κόψει το κάπνισμα δεν μειώνει τον κίνδυνο καρκινογένεσης.

Αυτό είναι λάθος, διότι γνωρίζουμε ότι αν και ο κίνδυνος δεν εξαλείφεται παντελώς, οι πιθανότητες να αποκτήσει κάποιος καρκίνο μειώνονται όταν σταματήσει το κάπνισμα. Το κάπνισμα προκαλεί το 87% των καρκίνων του πνεύμονα και το 30% όλων των θανάτων από καρκινογένεση. Επομένως, όταν ένα άτομο σταματήσει να καπνίζει, έως ένα βαθμόμειώνει τον κίνδυνο προσβολής από διάφορες μορφές καρκίνου, με κυριότερο αυτόν του πνεύμονα.

Μύθος: Ο καρκίνος είναι ένα πρόβλημα υγείας, όπως όλα τα άλλα.

Ο καρκίνος δεν είναι ένα συνηθισμένο πρόβλημα υγείας, αφού έχει ευρύτατες κοινωνικές, επαγγελματικές και οικονομικές προεκτάσεις , αγγίζοντας ακόμη και ζητήματα ανθρωπίνων δικαιωμάτων.

Μύθος. Κάποια τρόφιμα, όπως το μπρόκολο, προστατεύουν από τον καρκίνο.

Δεν υπάρχει επαρκής επιστημονική τεκμηρίωση για οποιοδήποτε συγκεκριμένο τρόφιμο, ότι μπορεί να προλάβει την εμφάνιση της νόσου. Αντίθετα, υπάρχουν ισχυρά επιδημιολογικά δεδομένα ότι η καθημερινή κατανάλωση φρούτων και λαχανικών, η προσήλωση στην παραδοσιακή μεσογειακή διατροφή και η αποφυγή της παχυσαρκίας, μπορεί να αποτρέψει την εκδήλωση ακόμη και του 10% των καρκίνων.

Μύθος: Ο καρκίνος είναι μια ασθένεια που προσβάλλει ηλικιωμένους και κατοίκους αναπτυγμένων χωρών.

Ο καρκίνος είναι μια παγκόσμια επιδημία. Επηρεάζει όλες τις ηλικίες, τις κοινωνικοοικονομικές ομάδες και τις χώρες, χωρίς να κάνει διακρίσεις.

Μύθος. Οι ηλεκτρονικές συσκευές (π.χ. κινητά τηλέφωνα) και ορισμένα προϊόντα ατομικής υγιεινής (π.χ. αποσμητικά) προκαλούν καρκίνο.

Τα έως τώρα επιστημονικά δεδομένα δεν έχουν επιβεβαιώσει κανένα από τα δύο. Η χρήση των κινητών και η πιθανή συσχέτισή της με τον καρκίνο (του εγκεφάλου, αλλά και άλλων οργάνων) έχει διερευνηθεί σε μεγάλες πληθυσμιακές μελέτες (κυρίως στις σκανδιναβικές χώρες που έχουν τα καλύτερα μητρώα υγείας στον κόσμο) επί σχεδόν δύο δεκαετίες, χωρίς να βρεθεί ουσιαστική συσχέτιση. Επίσης, για τα προϊόντα υγιεινής, και ειδικότερα για τα αποσμητικά μασχάλης, μεγάλες ιατρικές μελέτες δεν έχουν βρει να σχετίζονται με τον καρκίνο του μαστού, όπως πολλοί λανθασμένα πιστεύουν.

Μύθος. Η θεραπεία του καρκίνου δεν μπορεί, ή κάποιοι δεν θέλουν, να βρεθεί.

Θεραπείες έχουν βρεθεί για διάφορες μορφές καρκίνου, γι’ αυτό και έχουν βελτιωθεί εντυπωσιακά τα ποσοστά ιάσεως και αποκατάστασης, αλλά και το επίπεδο ζωής των ασθενών, όπως, για παράδειγμα, σε ορισμένες λευχαιμίες, σε καρκίνους των όρχεων, του μαστού κ.α. Ένα και μοναδικό θαυματουργό φάρμακο για τον καρκίνο, έτσι όπως θα το ήθελε ο πολύς κόσμος, είναι σχεδόν αδύνατο να βρεθεί, διότι ο καρκίνος δεν είναι μία ενιαία οντότητα, αλλά περιλαμβάνει περισσότερους από 200 διαφορετικούς τύπους νόσου.

Μύθος. Ο καρκίνος δεν έχει σχέση με τον τρόπο ζωής μας.

Το 1/3 των θανατηφόρων κρουσμάτων καρκίνου οφείλονται σε τροποποιήσιμους παράγοντες του τρόπου ζωής, αφού είναι επιστημονικά διαπιστωμένο ότι το 20% των συνολικών κρουσμάτων καρκίνου οφείλονται στο κάπνισμα, το 10% των κρουσμάτων καρκίνου οφείλονται σε χρόνιες λοιμώξεις (ηπατίτιδες Β και C, HPV, ελικοβακτηρίδιο πυλωρού)το 8% στην κακή διατροφή, το 5% στην παχυσαρκία, το 4% στην κατάχρηση αλκοόλ, το 4% σε έκθεση σε χημικές ουσίες στον χώρο εργασίας (κυρίως αμίαντο), το 3% στην έκθεση στην υπεριώδη ακτινοβολία του ηλίου, το 2% στην ιονίζουσα ακτινοβολία και το 2% στην καθιστική ζωή.

Μύθος. Οι χρόνιες λοιμώξεις δεν σχετίζονται με τον καρκίνο.

Οι χρόνιες λοιμώξεις από ιούς ή άλλα μικρόβια είναι αποδεδειγμένο ότι προκαλούν πάνω από 95% των καρκίνων του τραχήλου της μήτρας (ιός HPV), το

60% των καρκίνων του ήπατος (ιοί ηπατίτιδας Β και C) και το 70% των καρκίνων του στομάχου (ελικοβακτηρίδιο του πυλωρού).

Μύθος. Το κάπνισμα δεν έχει αποδειχθεί ότι προκαλεί καρκίνο.

Μεγάλος αριθμός ιατρικών μελετών έχουν αποδείξει, πέραν πάσης αμφιβολίας, ότι το κάπνισμα είναι ο σημαντικότερος καρκινογόνος παράγοντας για τον άνθρωπο. Εκτός από τον καρκίνο του πνεύμονα, είναι η σημαντικότερη αιτία για τουλάχιστον άλλες 10 μορφές καρκίνου (στόματος, λάρυγγα, φάρυγγα, οισοφάγου, ήπατος, παγκρέατος, στομάχου, νεφρού, ουροδόχου κύστεως και παχέος εντέρου), ενώ εμπλέκεται και σε πολλούς άλλους.

Μύθος: Τα τσιγάρα προκαλούν καρκίνο. Άλλα είδη, όμως, καπνού δεν είναι και τόσο βλαπτικά

Ο καπνός σε όλους τους τύπους είναι επιβλαβής. Όταν κάποιος τον εισπνέει, τότε εξαπλώνεται πολύ περισσότερο μέσα στους πνεύμονες και προκαλεί μεγαλύτερη ζημιά. Το ένα τρίτο όλων των καρκίνων προκαλούνται από τον καπνό. Στα στατιστικά αυτά στοιχεία περιλαμβάνονται και οι καρκίνοι του στόματος που προκαλούνται από το μάσημα ταμπάκου και διάφοροι εσωτερικοί καρκίνοι. όπως στο πάγκρεας και την ουροδόχο κύστη.

Μύθος: Χρειάζομαι αντηλιακή κρέμα μόνο όταν εκτίθεμαι στον ήλιο πολλές ώρες.

Εάν είστε εκτεθειμένος στον ήλιο αρκετές μέρες την εβδομάδα και για τουλάχιστον 30 λεπτά κάθε φορά, είναι απαραίτητο να χρησιμοποιείτε αντηλιακή κρέμα ώστε να ελαττώσετε τις πιθανότητες προσβολής από καρκίνο του δέρματος. Η χρήση, επομένως, αντηλιακού είναι επιβεβλημένη όχι μόνο όταν κάποιος δουλεύει για ώρες στον ήλιο, αλλά και όταν οδηγεί κάποιο όχημα για αρκετές ώρες κλπ.

Bασικές αρχές πρόληψης του καρκίνου

Ο καρκίνος δεν είναι ούτε επάρατη, ούτε ανίκητη ασθένεια. Μερικά βασικά πράγματα που μπορείτε να κάνετε για να αποτρέψετε την εμφάνισή του είναι:

1. Μην καπνίζετε και αποφύγετε να εισπνέετε τους καπνούς των άλλων.

2. Προσπαθήστε να γυμνάζεστε καθημερινά ή αρχίστε να περπατάτε τουλάχιστον 30 λεπτά την ημέρα.

3. Διατηρήστε το βάρος σας στα κανονικά για το ανάστημά σας επίπεδα.

4. Να ακολουθείτε την παραδοσιακή ελληνική διατροφή.

5. Να αποφεύγετε την υπερκατανάλωση οινοπνευματωδών ποτών, κυρίως αν είστε καπνιστές ή γυναίκες (μην υπερβαίνετε τα 1-2 ποτά ημερησίως οι γυναίκες και τα 2-3 οι άνδρες).

6. Αποφύγετε τις υπερβολές στην ηλιοθεραπεία και χρησιμοποιείτε πάντα αντηλιακά σκευάσματα, όταν εκτίθεστε για ώρες στον ήλιο

7. Χρησιμοποιείτε προφυλακτικό στις σποραδικές επαφές.

8. Μην αμελείτε τις προληπτικές εξετάσεις (λ.χ. τεστ Παπανικολάου, μαστογραφία, κολονοσκόπηση κ.λ.π.), σύμφωνα με τις οδηγίες του γιατρού σας.

9. Να κάνετε τα εμβόλια για την ηπατίτιδα Β και τους ιούς HPV, σύμφωνα με τις οδηγίες του γιατρού σας.

10. Διδάξτε στα παιδιά σας έναν υγιεινό τρόπο ζωής, που μπορεί να αποτελέσει ΄΄ασπίδα΄΄ στον καρκίνο.

Επίσης, πρέπει πάντα να γνωρίζουμε ότι όσο νωρίτερα ανακαλύψουμε τον καρκίνο, τόσο ευνοϊκότερες είναι οι προοπτικές αντιμετώπισής του!