Οράματα κατά την ώρα του θανάτου

Κοντά στη στιγμή του θανάτου, εμφανίσεις αποθανόντων φίλων και αγαπημένων προσώπων φαίνεται ότι...
συνοδεύουν αυτόν που πηγαίνει στην άλλη πλευρά. Είναι ένα φαινόμενο αρκετά πιο συχνό από ότι ίσως φανταζόμαστε.

Ο πατέρας κείτεται στο κρεβάτι και είναι έτοιμος να πεθάνει. Το νοσοκομείο είναι σιωπηρό. Οι ώρες του επισκεπτηρίου έχουν περάσει και ο ήλιος έχει δύσει εδώ και ώρα. Ο πατέρας αποκοιμιόταν και ξυπνούσε συνέχεια κατά τη διάρκεια της ημέρας. Οι γιατροί του είπαν ότι μπορεί να πεθάνει σε οποιαδήποτε στιγμή. Τα ρυτιδωμένα, βαθουλωμένα του μάτια ανοίγουν σιγανά. Η αναπνοή του έχει γίνει δύσκολη αλλά τώρα φαίνεται σα να έγινε πιο εύκολη και πιο μαλακή. Τα μάτια του εστιάζονται σε μια γωνία του δωματίου όπου υπάρχει μονάχα μια ξεθωριασμένη πράσινη καρέκλα από βινύλιο. Ο πατέρας χαμογελάει.

«Είσαι εδώ,» ψιθυρίζει. Η κόρη του, αποφασισμένη να είναι μαζί του στις τελευταίες του στιγμές, του πιάνει το χέρι. «Ναι, εδώ είμαι πατέρα,» του λέει. Αλλά ξέρει ότι δεν κοιτάζει προς τη μεριά της. «Όχι,» αποκρίνεται ο πατέρας, χωρίς να πάρει τα μάτια του από τη γωνία του δωματίου. «Εκεί. Είναι ο θείος σου ο Jerome. Ποτέ δεν πίστευα ότι θα τον ξανάβλεπα.» Η κόρη κοιτάζει προς τη γωνία, αλλά φυσικά δεν βλέπει τίποτε. Ο πατέρας φαίνεται ότι δεν τα έχει χάσει. Στην πραγματικότητα, δεν τον έχει ξαναδεί τόσο συνειδητό εδώ και πολλές ημέρες. «Ω Θεέ μου!» Το χαμόγελο του πατέρα πλαταίνει. «Και η Lucille! Και η μητέρα είναι μαζί τους! Λένε, λένε ότι ήρθαν να με βοηθήσουν. Ήρθαν να με πάρουν μαζί τους. Δε μπορείς να τους δεις; Φαίνονται τόσο υπέροχοι!»

Η κόρη τυλίγει το χέρι του πατέρα στα δύο δικά της. Δεν ξέρει τι να σκεφτεί. Ο πατέρας κλείνει ξανά τα μάτια του και το χαμόγελο σβήνει αργά στα χείλη του. Αφήνει μια μακριά, τελευταία πνοή, και έχει πια φύγει.

Τέτοια οράματα που συμβαίνουν στο κρεβάτι του θανάτου δεν είναι μονάχα αντικείμενο ιστοριών και ταινιών. Είναι, στην πραγματικότητα, αρκετά συχνά και εκπληκτικά όμοια ανάμεσα σε διάφορες εθνικότητες, θρησκείες και πολιτισμούς. Περιστατικά τέτοιων ανεξήγητων οραμάτων έχουν καταγραφεί σε όλη την ιστορία και για κάποιους αποτελούν από τις πειστικότερες ενδείξεις για την ύπαρξη ζωής μετά από το θάνατο.

Έχουν εμφανιστεί στη βιβλιογραφία διάφορες ανέκδοτες ιστορίες που αφορούν τέτοια οράματα, όπως επίσης και σε βιογραφίες, αλλά μόλις τον 20ο αιώνα έγινε το θέμα αυτό αντικείμενο επιστημονικής μελέτης. Ένας από τους πρώτους που εξέτασε σοβαρά την υπόθεση ήταν ο Σερ William Barrett, καθηγητής Φυσικής στο Βασιλικό Κολέγιο Επιστημών του Δουβλίνου. Το 1926 δημοσίευσε μια σύνοψη των ευρημάτων του σε ένα βιβλίο με τίτλο «Death Bed Visions» (Οράματα στο Κρεβάτι του Θανάτου).

Στις πολλές περιπτώσεις που είχε μελετήσει, ανακάλυψε κάποιες ενδιαφέρουσες όψεις των εμπειριών αυτών που μερικές δεν εξηγούνται εύκολα:

Δεν ήταν ασυνήθιστο στους ετοιμοθάνατους που έβλεπαν αυτά τα οράματα να αναγνωρίζουν φίλους και συγγενείς για τους οποίους όλοι νόμιζαν ότι εξακολουθούσαν να ζουν. Αλλά σε κάθε περίπτωση, σύμφωνα με τον Barrett, αργότερα ανακαλυπτόταν ότι αυτοί οι άνθρωποι είχαν πεθάνει (πρέπει να σημειωθεί ότι οι επικοινωνίες δεν ήταν εκείνη την εποχή τόσο εύκολες όσο σήμερα κι έτσι πολύ συχνά περνούσαν βδομάδες ή και μήνες μέχρι να μαθευτεί ότι κάποιος φίλος ή αγαπημένος γνωστός έχει πεθάνει).
Ο Barrett βρήκε περίεργο το γεγονός ότι τα παιδιά αρκετά συχνά επέδειχναν έκπληξη για το γεγονός ότι οι «άγγελοι» που έβλεπαν τη στιγμή του θανάτου τους δεν είχαν φτερά. Εάν τα οράματα κατά τη στιγμή του θανάτου είναι μονάχα ψευδαισθήσεις, τότε ένα μικρό παιδί δεν θα έπρεπε να δει έναν άγγελο με τη μορφή που συχνότερα απεικονίζεται στην τέχνη και στη λογοτεχνία, δηλαδή με μεγάλα, λευκά φτερά;

Περισσότερο εκτεταμένη έρευνα σχετικά με τα μυστηριώδη αυτά οράματα έγινε τις δεκαετίες του 1960 και 1970 από τον Δρ. Karlis Osis της Αμερικανικής Εταιρίας Ψυχικών Ερευνών. Στην έρευνα αυτή και σε ένα βιβλίο που εκδόθηκε το 1977 με τίτλο «At the Hour of Death» (την Ώρα του Θανάτου) ο Osis ασχολήθηκε με χιλιάδες μελέτες περιπτώσεων και πήρε συνεντεύξεις από περισσότερους των χιλίων γιατρούς, νοσοκόμους και άλλους που φρόντιζαν τους ετοιμοθάνατους. Η εργασία του απεκάλυψε έναν αριθμό σημαντικών συμπτώσεων:

Αν και κάποιοι ετοιμοθάνατοι ανέφεραν ότι είδαν αγγέλους και άλλες θρησκευτικές μορφές (και ακόμα και μυθικές μορφές σε κάποιες περιπτώσεις), η συντριπτική πλειοψηφία υποστήριξε ότι είδε οικεία πρόσωπα που είχαν πεθάνει πριν από αυτούς.
Πολύ συχνά, οι φίλοι και οι συγγενείς που εθεάθησαν στα οράματα αυτά ανέφεραν στους ετοιμοθάνατους ότι είχαν έρθει για να τους βοηθήσουν να φύγουν.
Το άτομο που επρόκειτο να πεθάνει καθησυχαζόταν από την εμπειρία του οράματος και εξέφραζε μεγάλη χαρά με το όραμα. Αυτή η αίσθηση είναι αντίθετη με ότι θα περίμενε κανείς να συμβεί στη θέαση ενός «φαντάσματος». Οι ετοιμοθάνατοι επίσης, φάνηκε ότι ήθελαν να πάνε μαζί με τα άτομα που έβλεπαν στις εμφανίσεις αυτές.
Η διάθεση και ακόμα και η υγεία σε κάποιες περιπτώσεις των ετοιμοθάνατων, φαινόταν ότι αλλάζει κατά τη διάρκεια των εμφανίσεων, σα μια τελευταία αναλαμπή πριν από το θάνατο.
Οι εμπειρίες αυτές δεν έμοιαζαν με ψευδαισθήσεις ή με εμπειρίες που υφίστανται σε εναλλακτικές καταστάσεις συνείδησης, εφόσον οι άνθρωποι που τις είχαν φαίνονταν αρκετά ενήμεροι του πραγματικού περιβάλλοντός τους και της κατάστασής τους.
Το εάν ο ετοιμοθάνατος πίστευε ή όχι στη μεταθανάτιο ζωή ήταν άσχετο με την εμπειρία των οραμάτων που είχαν πολλά κοινά σημεία ανεξαρτήτως πεποιθήσεων.
Πραγματικότητα ή Φαντασία;

Πόσοι άνθρωποι έχουν επιθανάτια οράματα; Η απάντηση στο ερώτημα αυτό δεν είναι γνωστή, εφόσον μονάχα το 10 τοις εκατό περίπου των ανθρώπων που πεθαίνουν είναι συνειδητοί λίγο πριν πεθάνουν. Αλλά από αυτό το 10 τοις εκατό, εκτιμάται ότι περίπου το 50 με 60 τοις εκατό έχουν την εμπειρία αυτών των οραμάτων. Τα οράματα φαίνεται ότι διαρκούν περίπου πέντε λεπτά και τα βλέπουν περισσότερο άνθρωποι που πλησιάζουν σταδιακά το θάνατο, όπως αυτοί που πάσχουν από βλάβες που απειλούν τη ζωή τους ή από ασθένειες στο τελικό τους στάδιο.

Τι είναι όμως τα οράματα αυτά; Πώς μπορούν να εξηγηθούν; Πρόκειται για ψευδαισθήσεις που προκαλούνται από εγκεφάλους οι οποίοι πεθαίνουν; Πλάνες που παράγονται από φάρμακα στα συστήματα των ασθενών; Ή θα μπορούσαν τα οράματα των πνευμάτων να είναι ακριβώς αυτό που φαίνονται ότι είναι σε όσους τα βλέπουν: μια επιτροπή υποδοχής από αποθανόντες αγαπημένους που έχουν προστρέξει για να διευκολύνουν τη μετάβαση στη ζωή σε ένα άλλο επίπεδο ύπαρξης;

Η Carla Wills Brandon προσπαθεί να απαντήσει τις ερωτήσεις αυτές στο βιβλίο της «One Last Hug Before I Go: The Mystery and Meaning of Death Bed Visions» (Μια τελευταία Αγκαλιά Πριν Φύγω: Το Μυστήριο και το Νόημα των Επιθανάτιων Οραμάτων), το οποίο περιλαμβάνει πολλές σύγχρονες αναφορές.

Θα μπορούσαν να είναι δημιουργήματα του εγκεφάλου που πεθαίνει, ένα είδος αυτό-προκαλούμενων καταπραϋντικών για να διευκολύνουν τη διαδικασία του θανάτου; Αν και αυτή είναι μια θεωρία που προτείνεται από πολλούς επιστήμονες, η Wills Brandon δε συμφωνεί. «Οι επισκέπτες στα οράματα σε πολλές περιπτώσεις ήταν εκλιπόντες συγγενείς που έρχονταν για να προσφέρουν υποστήριξη στο άτομο που πέθαινε», γράφει. «Σε κάποιες περιπτώσεις, ο άνθρωπος που ετοιμαζόταν να πεθάνει δεν ήξερε ότι οι επισκέπτες αυτοί ήταν ήδη νεκροί». Με άλλα λόγια, γιατί θα έπρεπε ο ετοιμοθάνατος εγκέφαλος να παράγει μονάχα οράματα ατόμων που ήταν νεκρά, όταν ο άνθρωπος που έβλεπε τα οράματα δεν ήξερε αν ζούσαν ή είχαν πεθάνει;

Και τι γίνεται με τα αποτελέσματα των φαρμάκων; Πολλά από τα άτομα που είχαν αυτά τα οράματα δεν ήταν σε φαρμακευτική αγωγή και ήταν σε πλήρη συνειδητότητα, όπως αναφέρει η Wills Brandon. «Όσοι ήταν σε φαρμακευτική αγωγή ανέφεραν επίσης αυτά τα οράματα, αλλά έμοιαζαν με αυτά που είχαν τα άτομα που δεν έπαιρναν φαρμακευτική αγωγή».

Η καλύτερη ένδειξη

Ίσως ποτέ να μη μπορέσουμε να μάθουμε εάν οι εμπειρίες αυτές είναι όντως παραφυσικές, τουλάχιστον μέχρι να φύγουμε και οι ίδιοι από τη ζωή. Αλλά υπάρχει μια όψη αυτών των επιθανάτιων οραμάτων που είναι ιδιαίτερα δύσκολο να εξηγηθεί και προσδίδει περισσότερα διαπιστευτήρια στην ιδέα πως πρόκειται όντως για επισκέψεις πνευμάτων από την «άλλη όχθη». Σε σπάνιες περιπτώσεις, τις πνευματικές οντότητες δεν τις βλέπει μονάχα ο ασθενείς που πεθαίνει, αλλά επίσης και φίλοι του, συγγενείς ή άλλοι άνθρωποι που τον προσέχουν!

Σύμφωνα με μια περίπτωση που έχει αναφερθεί στην έκδοση του Φεβρουαρίου 1904 του Περιοδικού της Εταιρίας Ψυχικών Ερευνών, μια επιθανάτια εμφάνιση εθεάθη από μια ετοιμοθάνατη γυναίκα, την Harriet Pearson, αλλά και από τρεις συγγενείς της που βρίσκονταν στο δωμάτιο.

Tο όφελος για τον ετοιμοθάνατο και τους συγγενείς του

Είτε είναι αληθινά είτε όχι τα επιθανάτια οράματα, η εμπειρία είναι συχνά πολύ ωφέλιμη για τους ανθρώπους που εμπλέκονται. Στο βιβλίο του «Parting Visions» (Οράματα Αναχωρούντων) ο Melvin Morse γράφει ότι τα οράματα πνευματικής φύσεως μπορούν να ενδυναμώσουν τους ασθενείς που πεθαίνουν, κάνοντάς τους να αντιληφθούν ότι έχουν κάτι κοινό με άλλους. Επίσης, αυτά τα οράματα μειώνουν δραματικά ή και απαλείφουν τον φόβο του θανάτου στους ασθενείς και είναι ιδιαίτερα θεραπευτικά για τον πόνο των συγγενών.

Η Carla Wills Brandon πιστεύει ότι τα επιθανάτια οράματα μπορούν να βοηθήσουν να αλλάξουμε όλη τη στάση μας απέναντι στο θάνατο. «Πολλοί άνθρωποι σήμερα φοβούνται τον θάνατό τους και έχουν δυσκολία στο να χειριστούν τον αποχωρισμό τους από αγαπημένα άτομα τα οποία πεθαίνουν», λέει. «Εάν μπορούμε να σκεφτούμε τον θάνατο ως κάτι που δεν πρέπει να το φοβόμαστε, ίσως να μπορέσουμε να ζήσουμε με μεγαλύτερη πληρότητα τη ζωή μας. Η γνώση ότι ο θάνατος δεν είναι το τέλος μπορεί να επιλύσει κάποιες από τις κοινωνικές δυσκολίες μας που είναι βασισμένες στο φόβο».

tech.pathfinder.gr