Τα ορφανα του σοσιαλισμου

Θαν. Μαυρίδης

Το να λέει κανείς στην κοινωνία ότι εκπροσωπεί το ΠΑΣΟΚ είναι σαν να δηλώνει ζηλωτής χριστιανός σε συνάθροιση φανατικών μουσουλμάνων. Αυτό από μόνο του δημιουργεί ένα κενό στην πολιτική ζωή. Ένα κενό που σπεύδουν να το καλύψουν ο ΣΥΡΙΖΑ και η ΔΗΜΑΡ. 

Ο ΣΥΡΙΖΑ είναι πολύ πιο κοντά στην γραμμή του τερματισμού. Δεν είναι τυχαίο το γεγονός ότι ένα μεγάλο κομμάτι του παλαιοκομματικού ΠΑΣΟΚ έσπευσε να ενταχθεί στο ΣΥΡΙΖΑ. Το ένστικτο των μπαρουτοκαπνισμένων συνδικαλιστών και λοιπών αγωνιστών των άλλοτε κραταιών κλαδικών και τοπικών οργανώσεων του Κινήματος είναι σχεδόν αλάνθαστο. 

Ιστορικά το κόμμα του κ. Τσίπρα ίσως κληθεί να διαδραματίσει τον ρόλο που παίζει η  ασφάλεια της χύτρας, η οποία θα πρέπει να ανοιχτεί για να βγει από το σκεύος ο πολύς ατμός. Κάτι που στο παρελθόν έκανε και το ΠΑΣΟΚ του Ανδρέα Παπανδρέου. Αυτό είναι ένα κοινό χαρακτηριστικό που έλκει πολλούς πρώην οπαδούς του Ανδρέα Παπανδρέου στις γραμμές του κ. Τσίπρα. 

Ωστόσο, ο Αλέξης  Τσίπρας δεν είναι Ανδρέας Παπανδρέου. Ούτε και ο ΣΥΡΙΖΑ έχει στελεχιακό δυναμικό ανάλογο με εκείνο που διέθετε το ΠΑΣΟΚ. Θα πει κάποιος ότι κι οι πολιτικοί του αντίπαλοι δεν διαθέτουν αντίστοιχα τα κορυφαία στελέχη που διέθεταν τα μεγάλα κόμματα του παρελθόντος. Είναι κι αυτό ένα από τα συμπτώματα της εποχής μας. 

Η ΔΗΜΑΡ, από την άλλη, εκφράζει αυτό που θα λέγαμε ευρωπαϊκό τμήμα της αριστεράς. Είναι σαφές ότι για να μπορέσει ένας αριστερός να διεκδικήσει την εξουσία σε μία ευρωπαϊκή Ελλάδα θα πρέπει κι ο ίδιος να είναι ευρωπαϊστής. Σε διαφορετική περίπτωση η πρακτική του θα οδηγήσει την χώρα με μαθηματική ακρίβεια στο περιθώριο της Ευρώπης. Ή προσαρμόζεται στα ευρωπαϊκά ιδεώδη ή βάζει την χώρα σε περιπέτειες. Η ΔΗΜΑΡ του κ. Κουβέλη έσπευσε, λοιπόν, να εκφράσει πρώτη  την ευρωπαϊκή αριστερά. Κι όλα πήγαιναν καλά, μέχρι την ώρα που ο ΣΥΡΙΖΑ έκανε μία εμφανή στροφή προς πιο ήπιες και πιο φιλοευρωπαϊκές θέσεις. Με άλλα λόγια, η ΔΗΜΑΡ έχασε με την δεξιά στροφή του ΣΥΡΙΖΑ αρκετούς πόντους στο πολιτικό χρηματιστήριο του αριστερού ακροατηρίου. 

Αν η πολιτική είναι κι αυτή ένα προϊόν, εκείνο του ΣΥΡΙΖΑ είναι εμφανώς πιο ελκυστικό από της ΔΗΜΑΡ. Στις παρούσες συνθήκες είναι πιο δημοφιλής ο ριζοσπάστης που γίνεται ευρωπαϊστής για να διεκδικήσει με αξιώσεις την εξουσία από κάποιον που είναι απλά και μόνο ευρωπαϊστής. Το πρώτο περιέχει και το στοιχείο της εκτόνωσης...

Στο ερώτημα αν το «σύστημα» προτιμά έναν επαναστάτη Αλέξη ή έναν καλοστεκούμενο Φώτη, η απάντηση είναι ότι δεν υπάρχει πλέον σύστημα. Για την ακρίβεια, δεν υπήρξε ποτέ σύστημα, όπως, τουλάχιστον, το εννοούν στα δυτικά κράτη. Σε κάποιους πολιτικούς κύκλους αισθάνονται πιο άνετα με τον κ. Κουβέλη και θα προτιμούσαν την ΔΗΜΑΡ στην θέση του ΣΥΡΙΖΑ. Όπως και στο παρελθόν προτιμούσαν το ΠΑΣΟΚ του κ. Σημίτη από το ΠΑΣΟΚ  του  Ανδρέα Παπανδρέου.

Το πρόβλημα γι΄ αυτούς τους κύκλους είναι ότι τα κόμματα δεν δημιουργούνται και δεν μεγαλώνουν με διοικητικές πράξεις ούτε και στην διάρκεια του κουσκούς των κοσμικών εκδηλώσεων. Είναι αποτέλεσμα βαθύτερων διεργασιών, που εκφράζουν ιστορικές αναγκαιότητες και λαϊκές προσδοκίες. 

Όσο περνάει ο καιρός, τόσο εδραιώνεται στις τάξεις των οπαδών του κρατισμού η πεποίθηση ότι ο ΣΥΡΙΖΑ μπορεί να είναι η δική τους σανίδα σωτηρίας. Κι όσο πιο κοντά βρίσκεται ο ΣΥΡΙΖΑ στην εξουσία, τόσο πιο ευρωπαϊκός και στρογγυλεμένος γίνεται ο πολιτικός του λόγος. Πηγαίνοντας προς τα δεξιά ο κ. Τσίπρας βρίσκει μεγαλύτερο ακροατήριο κι αυτό είναι λογικό. Όταν ο πολιτικός του λόγος ταυτιστεί πλήρως με εκείνον του παλαιού ΠΑΣΟΚ, μπορεί να ελπίζει σε ποσοστά εξουσίας.  Οι δυσαρεστημένες συνιστώσες μπορούν να εκφράζουν την αντίθετη άποψή τους, αλλά στο μεταξύ η προοπτική  της ανάληψης της εξουσίας είναι αρκετά γοητευτική για να επιχειρήσουν έναν ακροβατισμό και να πιέσουν την ηγεσία του κόμματος για επιστροφή σε μία πιο καθαρή από ιδεολογικής άποψης γραμμή. 

Το κόμμα του κ. Κουβέλη έχει να αντιμετωπίσει οργανωτικά, ιδεολογικά και... άλλα προβλήματα. Δεν είναι μόνο το ότι ο ΣΥΡΙΖΑ υπερφαλαγγίζει τις γραμμές του. Είναι κάτι άλλο πιο βαθύ: Αν ο κ. Τσίπρας έχει συγκεντρώσει γύρω του τους κρατιστές του ΠΑΣΟΚ, ο κ. Κουβέλης έχει προσελκύσει αμφιλεγόμενα στελέχη του εκσυγχρονιστικού μπλοκ. 

Όσο για το ΠΑΣΟΚ; Το πιο σύντομο ανέκδοτο των ημερών είναι ότι ο κ. Βενιζέλος θα ηγηθεί της αναγέννησης του κόμματος. Το μεγάλο πρόβλημα είναι τι θα κάνουν τα υπόλοιπα πρωτοκλασάτα στελέχη του κόμματος. Κατά πάσα πιθανότητα ούτε εκείνα μπορούν να εγγυηθούν κάτι περισσότερο από εκείνο που κάνει σήμερα ο κ. Βενιζέλος. Το ΠΑΣΟΚ είναι ένα κόμμα που βρίσκεται στην δύση του ιστορικού του ρόλου. Αν υποθέσουμε ότι στην θέση του κ. Βενιζέλου ήταν ο κ. Λοβέρδος, το αποτέλεσμα δεν θα ήταν διαφορετικό.  

Αρχικά υπήρξε μία σκέψη συμπόρευσης με τη ΔΗΜΑΡ του κ. Κουβέλη. Μία λύση που δεν φαίνεται να έχει απήχηση στις λαϊκές μάζες. Και μην έχετε αμφιβολία, μετά από τόσα χρόνια νομής της εξουσίας ξέρουν να διαβάζουν καλά τα δημοσκοπικά αποτελέσματα. Ίσως γι΄ αυτό ξεφύτρωσε στον όμορφο κήπο της πολιτικής μας ζωής η πρόταση για την δημιουργία ενός ευρωπαϊκού κόμματος. 

Η Νέα Δημοκρατία φαίνεται να ολοκληρώνει κι αυτή τον ιστορικό της ρόλο. Το δικό της όνομα δεν είναι τόσο απαξιωμένο όσο εκείνο του ΠΑΣΟΚ, αλλά αυτό έχει μάλλον να κάνει με το ότι η Νέα Δημοκρατία είναι ακόμη στην εξουσία. Αν ήταν εκείνη στην θέση του ΠΑΣΟΚ, ίσως τα πράγματα να ήσαν αντίστροφα. Σε αντίθεση με το όνομα του κ. Σαμαρά, το οποίο ανεβαίνει στην εκτίμηση των δεξιών και των κεντρώων ψηφοφόρων. Κι εδώ ακριβώς φαίνεται ότι έχουμε ένα deal! Ο κ. Σαμαράς προσπαθεί να φτιάξει το προφίλ ενός ικανού πρωθυπουργού, αλλά δεν έχει στελέχη. Κι οι παλαιοί υπουργοί του ΠΑΣΟΚ ξέρουν καλά την δουλειά, αλλά στερούνται ενός αρχηγού. 

Η ζωή είναι όμορφη γιατί είναι και απρόβλεπτη. Ποιος θα μπορούσε να φανταστεί πριν από δύο μήνες ότι ο ΣΥΡΙΖΑ θα μιλούσε για την Ευρώπη των φορολογουμένων, αφήνοντας στην άκρη τις υστερικές κραυγές για την Ευρώπη των τοκογλύφων; Ούτε και τον Λοβέρδο θα μπορούσε να φανταστεί σε ένα κόμμα με αρχηγό τον Αντώνη Σαμαρά! Σε κάθε περίπτωση η κρίση δημιουργεί νέες ανάγκες και νέα σενάρια. Ακόμη κι αυτά που μόλις διαβάσατε μπορεί να έχουν ξεπεραστεί μέσα σε λίγες μόλις ημέρες! 

Θανάσης Μαυρίδης
thanasis.mavridis@capital.gr 

Πηγή:www.capital.gr

http://www.capital.gr