Βουλιάζει στα χρέη ο ευρωπαϊκός Νότος από τα πακέτα διάσωσης

Απογοητευτικά τα στοιχεία της Eurostat για τις οικονομίες των χωρών του ευρωπαϊκού Νότου, αλλά και την Ιρλανδία

REUTERS/FRANCOIS LENOIR

O Νότος της Ευρωζώνης και η Ιρλανδία βυθίζονται στο χρέος, σύμφωνα με τα στοιχεία για το πρώτο τρίμηνο του 2013, τα οποία δημοσιοποίησε χθες η Eurostat. Η Ελλάδα κατέχει και με διαφορά την πρωτιά τόσο σε επίπεδο Ευρωζώνης όσο και στο σύνολο της Ε.Ε.

Οπως προκύπτει από τα κοινοτικά στοιχεία, το δημόσιο χρέος σε ετήσια βάση, δηλαδή το πρώτο τρίμηνο του 2013 σε σχέση με την αντίστοιχη περίοδο του 2012, αυξήθηκε στην Ελλάδα 24,1 ποσοστιαίες μονάδες, στην Ιρλανδία 18,3, στην Ισπανία 15,2, στην Πορτογαλία 14,9 και στην Κύπρο 12,6 μονάδες. Στο σύνολο της Ευρωζώνης η μόνη χώρα που μείωσε το χρέος σε ποσοστό του ΑΕΠ ήταν η Γερμανία, με τη μείωση όμως να αφορά σε τριμηνιαία βάση και σε σύγκριση με το δ’ τρίμηνο του 2012.

305,3 δισ. ευρώ

Η ΝΑΥΤΕΜΠΟΡΙΚΗ

Ειδικότερα, το πρώτο τρίμηνο του 2013 σε σχέση με το τέταρτο τρίμηνο του 2012 αυξήθηκε στην Ελλάδα κατά 3,7 ποσοστιαίες μονάδες, με αποτέλεσμα να φτάσει στο 160,5% του ΑΕΠ ή σε απόλυτους αριθμούς τα 305,3 δισ. ευρώ από 156,9% που ήταν το τέταρτο τρίμηνο του 2012 και 136,5% το πρώτο τρίμηνο του 2012.

Η σημαντική αύξηση στην Ελλάδα οφείλεται κυρίως στην ανακεφαλαιοποίηση των τραπεζών, για την οποία έχουν δεσμευθεί 50 δισ. ευρώ, ενώ έχει απορροφηθεί και πέρασε στο χρέος του πρώτου τριμήνου του 2013 το μεγαλύτερο μέρος.

Αναφορικά με τη σύνθεση του ελληνικού χρέους, το πρώτο τρίμηνο ήταν σε ποσοστό του ΑΕΠ η εξής: τίτλοι εκτός μετοχών 46,8%, δάνεια 113,3%, διάφορα 0,4%.

Στην Ιταλία το δημόσιο χρέος ανήλθε στο 130,3% του ΑΕΠ, στην Πορτογαλία στο 127,2% και στην Ιρλανδία στο 125,1%.

Στον αντίποδα οι χώρες με ασήμαντο χρέος ήταν η Εσθονία (10,0% του ΑΕΠ) και το Λουξεμβούργο 22,4%.

Το όριο της Συνθήκης του Μάαστριχτ για την ΟΝΕ, δηλαδή δημόσιο χρέος κάτω του 60% του ΑΕΠ, πληρούσαν το πρώτο τρίμηνο του 2013 μόνο πέντε χώρες, οι δύο προαναφερθείσες και η Φινλανδία, η Σλοβακία και η Σλοβενία.

Σε απόλυτους αριθμούς το υψηλότερο χρέος καταγράφηκε στη Γερμανία με 2,150 τρισ. ευρώ, ενώ ακολούθησαν η Ιταλία 2,034 τρισ. ευρώ, η Γαλλία 1,833 τρισ. ευρώ και η Ισπανία 883 δισ. ευρώ.

Το συνολικό δημόσιο χρέος των χωρών της Ευρωζώνης ανήλθε το α’ τρίμηνο του 2013 σε 8,750 τρισ. ευρώ ή 92,2% του ΑΕΠ, ενώ την αντίστοιχη περίοδο του 2012 ήταν 8,344 τρισ. ευρώ ή 88,2% του ΑΕΠ.

Στο σύνολο της Ε.Ε. το χρέος όλων των χωρών-μελών ανήλθε σε 11,111 τρισ. ευρώ ή 85,9% του ΑΕΠ.

Νέο κούρεμα

Τα σενάρια για το χρέος της Ελλάδας, που έχει ήδη εκτιναχθεί σε επίπεδα εκτός πάσης λογικής, διατηρούν πάντα επίκαιρη την ανάγκη για νέο κούρεμα, ένα θέμα που εξακολουθεί να προκαλεί αντικρουόμενες αντιδράσεις μεταξύ των Ευρωπαίων διαμορφωτών πολιτικής και οικονομολόγων.

Η Γερμανία παραμένει σταθερά αντίθετη σε μια νέα αναδιάρθρωση του ελληνικού χρέους, κάτι το οποίο έχουν αποκλείσει, τουλάχιστον προς το παρόν, τόσο η καγκελάριος Ανγκελα Μέρκελ όσο και ο υπουργός Οικονομικών της, Βόλφγκανγκ Σόιμπλε, εν όψει των γερμανικών εκλογών του Σεπτεμβρίου, σε αντίθεση όμως με κορυφαίους οικονομολόγους που τη θεωρούν επιτακτική ανάγκη όχι μόνο για την Ελλάδα, αλλά και τις υπόλοιπες χώρες του ευρωπαϊκού Νότου που πλήττονται από την κρίση.

Με ένα μεγάλο μέρος του ελληνικού χρέους να βρίσκεται σήμερα στα χέρια του επίσημου τομέα, μια αναδιάρθρωση με τη συμμετοχή του επίσημου τομέα φαίνεται λογική έκβαση, ειδικά καθώς μια νέα αναδιάρθρωση με συμμετοχή του ιδιωτικού τομέα φαίνεται πλέον δύσκολη από την άποψη ότι, πρώτον, η Ελλάδα θέλει να προσελκύσει επενδυτές και, δεύτερον, τα ομόλογα που βρίσκονται στα χέρια του ιδιωτικού τομέα διέπονται από το Διεθνές Δίκαιο και αυτό καθιστά πιο δύσκολη την αναδιάρθρωση.

Η στάση του ΔΝΤ

Ηδη, το Διεθνές Νομισματικό Ταμείο (ΔΝΤ) πρεσβεύει ότι η Ελλάδα θα έπρεπε να είχε αναδιαρθρώσει το χρέος της νωρίτερα.

Το 2009 η αναλογία ελληνικού χρέους/ΑΕΠ κυμαινόταν στο 130%, ενώ το 2010 στο 148%, σύμφωνα με το Reuters.

Κατά συνέπεια, τα επιχειρήματα ότι χρειαζόταν μια αναδιάρθρωση το 2010 ενισχύουν πολύ περισσότερο το γεγονός ότι χρειάζεται και τώρα τη στιγμή που η αναλογία κυμαινόταν στο 157% στα τέλη του 2012.

Το Βερολίνο προσπαθεί με κάθε τρόπο να κρατήσει μακριά τις συζητήσεις για νέο κούρεμα, καθώς δεν επιθυμεί να σχετιστεί το θέμα αυτό με τις γερμανικές εκλογές του Σεπτεμβρίου και στο πλαίσιο αυτό το γερμανικό υπουργείο Οικονομικών έχει ήδη ανακοινώσει ότι δεν «βλέπει» το ΔΝΤ να ζητάει νέο κούρεμα για την Ελλάδα.

Ωστόσο, είναι πολύ πιθανόν να υπάρξει μια «επίδειξη δυνάμεων» ανάμεσα στην Ευρωζώνη - Γερμανία από τη μια και στο ΔΝΤ από την άλλη μετά τις γερμανικές εκλογές, καθώς το ΔΝΤ πιστεύει ότι χρειάζεται περαιτέρω κούρεμα του ελληνικού χρέους προκειμένου να γεφυρωθεί το χρηματοδοτικό κενό των 4,6 δισ. ευρώ για το 2014.

Στο 86,9% η Κύπρος

EUROKINISSI/ΜΠΟΛΑΡΗ ΤΑΤΙΑΝΑ

Η αύξηση οφείλεται κυρίως στην ανακεφαλαιοποίηση των τραπεζών, για την οποία έχουν δεσμευθεί 50 δισ. ευρώ.Στην Κύπρο το δημόσιο χρέος ανήλθε στο 86,9% του ΑΕΠ από 85,8% που ήταν το τέταρτο τρίμηνο του 2012 και 74,3% το πρώτο τρίμηνο το 2012. Θα πρέπει να σημειωθεί ότι στη μεγάλη αύξηση του χρέους της Κύπρου δεν υπολογίζεται το δάνειο των 9 δισ. ευρώ που αποφασίστηκε στις 25 Μαρτίου στο πλαίσιο του προγράμματος διάσωσης, που σημαίνει ότι στη διάρκεια των επόμενων τριμήνων το χρέος θα εκτοξευθεί πάνω από το 120% του ΑΕΠ.

Στο προσκήνιο ξανά τα σενάρια για Grexit

Τα σενάρια για Grexit έχει επαναφέρει τον τελευταίο καιρό στο προσκήνιο το αδιέξοδο στο οποίο συνεχίζει να βρίσκεται η ελληνική οικονομία, ένα θέμα που φιλοξενείται ξανά στον ξένο Τύπο.

Αρθρο των «Financial Times» επισημαίνει ότι η έξοδος από το ευρώ έχει αρχίσει να φαίνεται περισσότερο εφικτή για την Ελλάδα και προτείνει δύο επιλογές. Η πρώτη είναι να προχωρήσει σε μεταρρυθμίσεις και να χρεοκοπήσει εντός της Ευρωζώνης, μία στρατηγική που προϋποθέτει να είναι σύμφωνες ως προς αυτό και άλλες ευρωπαϊκές πρωτεύουσες, αλλά και η Ευρωπαϊκή Κεντρική Τράπεζα. Η δεύτερη είναι να προχωρήσει σε μεταρρυθμίσεις και να χρεοκοπήσει εκτός της Ευρωζώνης - απόφαση που η Ελλάδα θα μπορούσε να λάβει μονομερώς, υπό την προϋπόθεση ότι οι μακροοικονομικές συνθήκες στη χώρα είναι οι δέουσες. Η δεύτερη επιλογή δεν ήταν εφικτή, τουλάχιστον μέχρι στιγμής.

Ομως η επιλογή του Γερμανού υπουργού Οικονομικών Βόλφγκανγκ Σόιμπλε για μεταρρυθμίσεις χωρίς να υπάρξει πτώχευση προκαλεί αίσθηση μόνο από τη δική του άποψη και δεν αποτελεί επιλογή για την Ελλάδα, σύμφωνα πάντα με το άρθρο της βρετανικής εφημερίδας. Επίσης, το γεγονός ότι η έξοδος από την Ευρωζώνη μπορεί να είναι οικονομικά εφικτή ή ακόμη και προτιμητέα μπορεί τελικά να μη σημαίνει τίποτα. Μία χώρα μπορεί να επιλέγει την παραμονή της στην Ευρωζώνη για πολιτικούς λόγους ή για λόγους ασφαλείας. Σίγουρα, όμως, η συζήτηση θα γίνεται σε διαφορετικό επίπεδο εάν η έξοδος είναι οικονομικά βιώσιμη επιλογή.

Γενικά το δημοσίευμα αναφέρει ότι είναι δύσκολο για μία χώρα να προχωρήσει σε μονομερή έξοδο εάν το πρωτογενές δημοσιονομικό ισοζύγιο -προ τόκων- καταγράφει μεγάλο έλλειμμα. Στις τελευταίες εαρινές προβλέψεις που ανακοινώθηκαν το Μάιο η Κομισιόν εκτιμά μηδενικό πρωτογενές έλλειμμα για φέτος και πρωτογενές πλεόνασμα 1,8% του ΑΕΠ για το 2014. Από οικονομική άποψη, το σημείο κατά το οποίο η Ελλάδα θα μπορούσε να διακινδυνεύσει έξοδο αδιαμφισβήτητα πλησιάζει.

ΝΙΚΟΣ ΜΠΕΛΛΟΣ - nbellos@naftemporiki.gr