Αφρική: Το πλιάτσικο σε μια πλούσια ήπειρο.

Τις τελευταίες τρεις δεκαετίες η Αφρική έχει λειτουργήσει ως ένας «καθαρός πιστωτής» για τον υπόλοιπο κόσμο καθώς από την ήπειρο αυτό το διάστημα έχουν εκρεύσει περίπου έως και 1,5 τρις δολάρια. Ουσιαστικά πρόκειται για ένα παγκόσμιο, αλλά και ενδο-ηπειρωτικό, πλιάτσικο από μια ολιγαρχία που καρπώνεται τον φυσικό πλούτο μιας ολόκληρης ηπείρου.

Η International Business Times αναφέρει σε δημοσίευμα πως το ποσό ανέρχεται περίπου μεταξύ των 600 δις δολαρίων και του 1,4 τρις. Σύμφωνα με διεθνή μέσα το πιθανότερο είναι το ποσό να αγγίζει το ανώτερο όριο, ενώ σε αυτό δεν περιλαμβάνονται τα χρήματα από τη διακίνηση ναρκωτικών και το λαθρεμπόριο.

Τα νέα δεδομένα δημοσιοποιήθηκαν επίσημα την Τετάρτη από την Αφρικανική Τράπεζα Ανάπτυξης (AfDB) και οργανισμό «Global Financial Integrity» (GFI). Τα εν λόγω στοιχεία έρχονται σε πλήρη αντίθεση, όπως επισημαίνεται στο Inter Press Service (IPS), με τη γενική εικόνα που έχει σχηματίσει η παγκόσμια κοινότητα για την Αφρική.

Συνολικά στην ήπειρο εισρέουν πάνω από 50 δις δολάρια ετησίως στο πλαίσιο της οικονομικής βοήθειας, καθιστώντας την περιοχή την πιο εξαρτημένη στον κόσμο. Ωστόσο την ίδια στιγμή, σύμφωνα με το IPS, ένας συνδυασμός διαφθοράς, φοροδιαφυγής, εγκληματικών δραστηριοτήτων, εκμετάλλευσης και άλλων παραγόντων οδήγησαν σε μια καθαρή εκροή χρημάτων ύψους περίπου 1,4 τρις δολαρίων μεταξύ 1980 έως 2009.

Μάλιστα η τάση αυτή φαίνεται να ενισχύεται ιδιαίτερα την τελευταία δεκαετία, όπως αναφέρει το IPS καθώς εκτιμάται πως κάθε χρόνο «βγαίνουν» από την Αφρική περίπου 30,4 δισεκατομμύρια δολάρια, με το 80% να προέρχεται από χώρες της Βόρειας Αφρικής.

Οι παραπάνω διαπιστώσεις ενισχύονται από ένα νέο δείκτη που εισήγαγε την περασμένη εβδομάδα το Revenue Watch Institute (RWI) μέσω του οποίου συσχετίζεται για πρώτη φορά η οικονομική εξάρτηση των κυβερνήσεων με τους φυσικούς πόρους και το δείκτη ανθρώπινης ανάπτυξης (*Δείκτης που συνδέεται με το προσδόκιμο ζωής, τον βαθμό εκπαίδευσης και την ποιότητα ζωής).

Μέσω του δείκτη «RWI» μελετήθηκαν 58 χώρες που αποτελούν και τους μεγαλύτερους προμηθευτές πετρελαίου, μετάλλων και διαμαντιών στον κόσμο. Τα κέρδη από τις εξορυκτικές τους δραστηριότητες ανέρχονται σε πάνω από 2,6 τρις δολάρια το 2010, πολύ υψηλότερες από την οικονομική βοήθεια της Δύσης. Ωστόσο πάνω από το 80% αυτών των χωρών δεν έχουν θέσει κανένα πλαίσιο διαφάνειας στις δραστηριότητες αυτές, ενώ το 50% δεν έχει λάβει ούτε τα βασικά μέτρα.

«Σε χώρες με πλούσιους πόρους, ο τομέας φυσικών πόρων είναι συνήθως η κύρια πηγή παράνομων χρηματοοικονομικών ροών», αναφέρει η μελέτη της Αφρικανικής Τράπεζας Ανάπτυξης, σημειώνοντας πως το Διεθνές Νομισματικό Ταμείο (ΔΝΤ) σε έκθεσή του διαπιστώνει ότι «ο τομέας πετρελαίου της Αγκόλα το 2002 παρέλειψε να δηλώσει περίπου τέσσερα δισεκατομμύρια δολάρια».

«Αυτές οι χώρες δεν έχουν συνήθως τις απαραίτητες δομές ώστε να δίνεται η δυνατότητα στους πολίτες να παρακολουθούν και να ωφελούνται από τα έσοδα των τομέων εκμετάλλευσης των φυσικών πόρων. Τις περισσότερες φορές η αξιοποίηση των φυσικών πόρων σε αυτές τις χώρες δεν συνεπάγεται την κοινωνική στήριξη ή την οικονομική ανάπτυξη, αλλά αντίθεταυπάρχουν καταχρήσεις και τα κέρδη καταναλώνονται σε μη παραγωγικούς τομείς μέσω της διαφθοράς και της ευνοιοκρατίας».

«Η διαρροή πόρων από την Αφρική τα τελευταία 30 χρόνια αποτελεί τροχοπέδη για την ανάπτυξη της περιοχή. Η ήπειρος είναι πλούσια σε φυσικούς πόρους και με σωστή αξιοποίησή τους θα μπορούσε να χρηματοδοτήσει ένα μεγάλο μέρος της ανάπτυξής της», δηλώνει ο Mthuli Ncube επικεφαλής της Αφρικανικής Τράπεζας Ανάπτυξης.

Όπως επισημαίνεται στο δημοσίευμα του IPS, στην έκθεση που δημοσιεύτηκε την Τετάρτη κατά την ετήσια συνεδρίαση στης Αφρικανικής Τράπεζας Ανάπτυξης στο Μαρόκο δεν περιγράφονται ακριβώς οι διαδρομές του χρήματος, ωστόσο είναι αδύνατο να αγνοήσει κάποιος τον ρόλο της Δύσης σε αυτήν την κατάσταση.

Ο E. Fagan από το Global Financial Integrity αναφέρει, σύμφωνα με την International Business Times, πως αυτά τα τεράστια ποσά βγαίνουν εκτός ηπείρου με διάφορους τρόπους. «Ένα ποσοστό πηγαίνει σε φορολογικούς παραδείσους, άλλα πηγαίνουν σε τράπεζες των ΗΠΑ και της Βρετανίας. Γνωρίζουμε για παράδειγμα πως ο Μουαμάρ Καντάφι είχε μεγάλα ποσά στη Βρετανία και η Λιβύη επιχειρεί να πάρει κάποια χρήματα πίσω», τονίζει.

Η International Business Times επισημαίνει στο δημοσίευμά της πως δεν είναι πλέον μυστικό πως η Αφρική έχει τους πόρους για τροφοδοτήσει τη δική της ανάπτυξη. Η ήπειρος είναι πλούσια σε πετρέλαιο, ορυκτά, ξυλεία, αγροτικά προϊόντα κ.α. Ωστόσο η φτώχεια είναι ανεξέλεγκτη. Ειδικότερα στην υποσαχάρια Αφρική το 48,5% του πληθυσμού ζει με λιγότερα από 1,25 δολ. την ημέρα σύμφωνα με στοιχεία του 2010. Η επισιτιστική κρίση, η κακής ποιότητας υποδομές και η έλλειψη ηλεκτρικής ενέργειας επηρεάζει δεκάδες εκατομμύρια ανθρώπους σε όλη την ήπειρο.

Ως ο μεγαλύτερος εξαγωγέας παράνομων κεφαλαίων της Αφρικής, σε απόλυτα νούμερα, καταγράφεται η Νιγηρία, μια από τις πλουσιότερες χώρες σε πετρέλαιο, ενώ δεύτερη στη σχετική λίστα έρχεται η Νότια Αφρική. Τρίτη είναι η Αίγυπτος, που επίσης είχε στενές σχέσεις με τη Δύση τις τελευταίες δεκαετίες. Ποσοστιαία (με βάση το ΑΕΠ) πρώτοι στη λίστα είναι τοΤζιμπουτί, η Δημοκρατία του Κονγκό και η Ισημερινή Γουινέα.

www.tvxs.gr